آسیب‌شناسی برنامه‌‌ آموزشی کارگاه‌ نهایی طراحی شهری با تکیه بر مقایسه‌ مهارت‌های مورد نیاز در حرفه و آموخته‌شده در دانشگاه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه طراحی شهری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر، تهران، ایران

2 استادیار گروه برنامه‌ریزی شهری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر، تهران، ایران

چکیده

تأکید این مقاله بر بررسی مهارت‌های ارتقاء یافته در کارگاه نهایی رشته طراحی شهری است که زمینه‌ ورود دانشجو را به حرفه‌ تسهیل می‌نماید. با توجه به هدف پژوهش، از روش‌های ارزشیابی برنامه‌های آموزشی مشتمل بر روش هدف‌گرا، متخصص‌محور و مشارکتی استفاده شده است. در بررسی برنامه‌های مصوب آموزشی رشته و برنامه آموزشی کارگاه‌های طراحی شهری در نمونه‌هایی از دانشگاه‌های جهان که به روش غیراحتمالی انتخاب شده‌اند، از روش کیفی بهره برده شده است. به‌منظور بررسی مهارت‌های آموخته شده در دانشگاه، دیدگاه دانشجویان در پنج دانشگاه دولتی در شهر تهران (شامل دانشگاه‌های تهران، شهید بهشتی، علم و صنعت ایران، تربیت مدرس و هنر) در سال 1398 بررسی و با روش پرسش‌گری (50 پرسش‌نامه)  مورد سنجش قرار گرفته است. برای بررسی تأییدی نتایج و راستی‌‌آزمایی آنها، دیدگاه اساتید (10 نفر) بررسی و داده‌ها به‌صورت کمی و با استفاده از ابزار اس.پی.اس.اس تحلیل شده‌اند. برای شناسایی خلاء مهارت‌آموزی در دانشگاه و حرفه، با روش پرسش‌گری، دیدگاه کارفرمایان بخش خصوصی (12 نفر) نیز اخذ و داده‌ها به‌صورت کمی تحلیل شده‌اند. بررسی دیدگاه کارفرمایان و انطباق نتایج با حوزه‌ دانشگاه نشان می‌دهد که در مهارت طراحی بیشترین انطباق، در مهارت‌های تحلیلی، فنی و ارتباطی، انطباق نسبی و در مهارت اجرا بیشترین وجود دارد. این خلاء به‌دلیل تأکید حرفه بر محصول‌محوری و تحقق‌پذیری اقتصادی است. بر این اساس پیشنهاد می‌شود که مهارت‌هایی چون مهارت طراحی پژوهی، تحلیل کل‌نگر، تفکر انتقادی، تبیین مسئله، تحلیل فضایی، خلاقیت و رسیدن به‌شیوه ‌خاص مداخله، کاربست نظریه، ارائه کانسپت، فهم درست از اسناد، مردم سنجی، تحقق‌پذیری و تسهیل‌گری مورد تأکید قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


-         الوندی‌پور، نینا، عباس‌زادگان، مصطفی، و سربندی فراهانی، معصومه (1395). معرفی رویکرد آموزشی برنامه‌ریزی طراحی‌محور در آموزش شهرسازی (برنامه‌ریزی شهری). فصلنامه معماری سبز، 2 (4)، 9-18.
-         بازرگان، عباس (1392). ارزشیابی آموزشی. تهران: سمت.
-         بایر، مایکل، فرانک، نانسی، و مالریوس، جیسون (1393). چگونه شهرساز شویم؟ (مترجمان: سیدحسین بحرینی و الهام فلاح منشادی). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
-         بحرینی، سیدحسین، و فلاح منشادی، الهام (1398). تحلیل آموزش شهرسازی در ایران و رابطه‌ آن با نقش متخصص شهرسازی. هویت شهر، 13(۴۰)، 5-16.
-         بحرینی، سیدحسین، و فلاح منشادی، الهام (1393). تحلیلی بر مهم‌ترین مهارت‌های شهرسازان در ایران و موفقیت دوره‌ کارشناسی در انتقال این مهارت‌ها. نشریه‌ هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، 19(4)،‌ 5-16.
-         تقوایی، سیدحسن، و سمیاری، امیر (1394). آسیب‌شناسی برنامه درس طراحی در رشته معماری منظر در ایران با تأکید بر محتوای آموزشی کارگاه طراحی منظر. مطالعات معماری ایران، 8،  119-135.
-         خضری، نورجهان، طاهری، عبدالمحمد، و جمال‌زاده، محمد (1394). مقایسه عملکرد مدیران گروه‌های آموزشی دانشگاه از نظر مهارت‌های سه‌گانه‌ مدیریتی. نشریه‌ رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 6(2) (پیاپی 22)، 165-188.
-         جمال‌پور، میکائیل، و موسی‌زاده، اسفندیار (1392). بررسی جایگاه مهارت‌آموزی در نقشه جامع علمی کشور. دومین همایش بین‌المللی مهارت‌آموزی و اشتغال در ایران، تهران.
-         رزاقی اصل، سینا (1389). معیارهای انتخاب رشته طراحی شهری در ایران از منظر دانشجویان. آرمان شهر، 4، 69-76.
-         رزاقی اصل، سینا (1390). ارزیابی میان نظریه و عمل در آموزش رشته‌های حرفه مبنا، نمونه موردی حرفه-دانش طراحی شهری، معماری و شهرسازی. آرمان‌شهر، 4(6)، 21-26.
-         سیف، علی‌اکبر (1384). روانشناسی پرورشی نوین، روانشناسی یادگیری و آموزش. تهران: نشر دوران.
ـ          شورای برنامه‌ریزی آموزشی دانشگاه تهران (1393). مشخصات کلی، برنامه درسی و سرفصل دروس، دوره کارشناسی ارشد رشته طراحی شهری. دانشگاه تهران.
ـ          شورای برنامه‌ریزی آموزشی دانشگاه تهران (1387). مشخصات کلی، برنامه درسی و سرفصل دروس، دوره کارشناسی ارشد رشته طراحی شهری. دانشگاه تهران (مصوب 1388 شورای عالی برنامه ریزی درسی، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری).
-         شورای عالی برنامه‌ریزی درسی (1392). برنامه درسی (بازنگری شده)، مقطع کارشناسی ارشد طراحی شهری. وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
ـ          گلکار، کورش (1382). آموزش طراحی شهری، دانش و مهارت‌های اساسی. فصلنامه مدیریت شهری، 15 و 16، 26-41.
ـ          مبینی، حسین (1392). ارزیابی کارگاه‌های طراحی شهری با توجه به نیازهای حرفه‌ای در ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشگاه هنر.
-         مبینی، حسین، قرائی، فریبا، و حبیبی، میترا (1393). کارگاه‌های طراحی شهری هسته اصلی آموزش رشته، بررسی موردی: مقایسه موضوعات کارگاه‌های درسی و اولویت‌های جامعه حرفه‌ای. نامه معماری و شهرسازی، 13، 92-112.
ـ          محمدزاده، علی، و ستوده قره‌باغ، رحمت (1397). مهارت‌های نرم برای دانشجویان و دانش‌آموختگان رشته‌های مهندسی. فصلنامه‌ آموزش مهندسی ایران، 20(80)، 1-29.
-         مهدی، ‌رضا (1394). جایگاه مهارت‌آموزی در دانشگاه‌های نسل سوم. فصلنامه‌ مهارت‌آموزی، 4(14)، 103-117.
-         یالپانیان، علی، سعیده زرآبادی، زهرا سادات، و بهزادفر، مصطفی (1396). کاربست الگوی مدیریت‌گرا (سیپCIPP) در ارزشیابی نظام آموزشی شهرسازی ایران. مدیریت شهری، 49، 5-25.
 
-         Alexander, E. R. (2007). What Do Planners Need to Know? Journal of Planning Education and Research, 20(3), 376-380.
-         Bayer, M., Frank, N., & Valerius, J. (2010). Becoming an Urban Planner: A Guid to Careers in Planning and Urban Design. U.S.A: Wiley
-         Ayatac, H. (2005). An assessment of urban designer identity in the 21st Century. ITU, 2(1), 93-112.
-         Chiardia, A. J. F., Sieh, L., & Plimmer, F. (2017). Value in Urban Design: A Design Studio Teaching Approach. Design Studies, 49(C), 66-100.
-         Davoudi, S. (2000). Sustainability: A New Vision for the British Planning System, Planning Perspective, 15, 123-137.
-         Ellis, G., Morison, S., & Purdy, J. (2008). A New Concept of Interprofes-sional Education in Planning Programs: Reflections on Health Urban Plan-ning Project. Journal for Education in the Built Environment, 3(2), 75-93
-         Gospodini, A., & Skayannis, P. (2005). Toward an Integration Model of Planning Education Programs in a European and International Con-text: The Contribution of Recent Greek Experience. Planning Theory and Practice, 6(3), 355-382.
-         Guzzetta, J. D., & Bollens, S. A. (2003). Urban Planners’ Skills and competencies: Are we different from other professions? Does context Matter? Do we evolve? Journal of Planning Education and Research, 23(96), 96-106.
-         Higgins, M., Aitken-Rose, E., & Dixon, J. (2009). The pedagogy of the planning studio: A view from down under. Journal for Education in Built Environment, 4(1), 8-30.
-         Horen, B. V., Michael, L., & Pinnawala, S. (2004). Localizing a Global Discipline, Designing New Planning Programs in Sri Lanka. Journal of Planning Education and Research, 23(3), 255-268.
-         Kristianiva, K., & Joklova, V. (2017). Education by research in urban design studio. Proceedings of EDULEARN17 Conference (2691-2694). IATED.
-         Mahgoub, Y. (2015). Project based learning for urban design education, resilient cities under rapid urban change, the case of Doha, Qatar. Proceedings of 2015 International Conference on Interactive Collaborative Learning (ICL) (407-412). IEEE.
-         Qu, L., Chen, Y., Rooij, R., & Jong, P. de. (2020). Cultivating the next generation designers: group work in urban and regional design education. International Journal of Technology and Design Education, 30, 899-918.
-         Rowland, J. (1997). Time for Change. Urban Design Quarterly, 64, 21-26.
-         Seltzer, E., & Ozawa, C. P. (2002). Clear Signals: Moving on to Planning's Promise. Journal of Planning Education and Research, 22(1), 77-86.
-         https://architecture.ou.edu/urban-design/
-         https://ced.berkeley.edu/academics/urban-design/master-of-urban-design
-        https://study.unimelb.edu.au/find/courses/graduate/master-of-urban-design/what-will-i-study/
-         https://www.dmu.ac.uk/study/courses/postgraduate-courses/international-urban-design/international-urban-design-msc-degree.aspx
-         https://www.grad.ubc.ca/prospective-students/graduate-degree-programs/master-of-urban-design
- https://www.sheffield.ac.uk/postgraduate/taught/courses/2020/urban-design-ma
-       https://www.ncl.ac.uk/postgraduate/courses/degrees/urban-design-ma-pgdip/#profile