شاخصه سبک‌های متداول نماهای آپارتمان‌های مسکونی در تهران معاصر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران

2 استاد دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران

چکیده

به جهت ورود و نفوذ عناصری از معماری دیگر مکان‌ها، همواره در تعیین سبک معماری نماهای آپارتمان‌های مسکونی، سردرگمی وجود داشته است. تشخیص و تمایز سبک‌ها و تعیین عناصر شاخصه آنها‌ می‌تواند در تحلیل‌های آتی مبنی بر هدایتگری سلایق بصری جامعه و ایجاد هماهنگی منظر بصری در شهرها، کارایی داشته باشد. هدف این پژوهش شناسایی عناصر فیزیکی سبک‌های نماهای مسکونی رایج در شهر تهران است تا بدین لحاظ بتوان مبنایی برای دسته‌بندی نماها فراهم نمود. با این هدف نماهای آپارتمان‌های مسکونی میان مرتبه معاصر واقع در هفت منطقه شهرداری شهر تهران که نماینده سبک‌های پست‌مدرن، مدرن متأخر و نئوکلاسیک می‌باشند توسط دوربین ثبت گردیدند. سپس عناصر فیزیکی هر سبک با توجه به تصاویر در جدول‌هایی تنظیم و فراوانی هر عامل فیزیکی با روش استدلال و تحلیل منطقی تعیین گردید. این پژوهش از حیث روش تحقیق از نوع پژوهش موردی با راهبرد توصیفی-تحلیلی است و ماهیت بنیادی-کاربردی دارد. در مجموع 2303 نما مورد تحلیل قرار گرفتند که از این تعداد 1131 نمونه مدرن متأخر، 1086 نمونه نئوکلاسیک، 85 نمونه پست‌مدرن و 1 نمونه ترکیب سه سبک می‌باشند. همچنین، 40 عنصر فیزیکی در سبک پست‌مدرن، 39 عنصر فیزیکی در سبک مدرن متأخر و 44 عنصر فیزیکی در سبک نئوکلاسیک شناسایی شدند. از مجموع نماهای مورد تحلیل، سبک پست‌مدرن تنها 3.7% کل نماها را در بر می‌گیرد.

کلیدواژه‌ها


-         بانی مسعود، امیر (1391). معماری معاصر ایران: در تکاپوی بین سنت و مدرنیته. تهران: هنر معماری قرن.
-         جم، فاطمه، عظمتی، حمیدرضا، قنبران، عبدالحمید، و صالح صادق‌پور، بهرام (1398). شناسایی و دسته‌بندی الگوهای ذهنی معماران در قضاوت زیبایی‌شناسانه نمای ساختمان‌های مسکونی آپارتمانی با کاربست تحلیل عامل Q. اندیشه معمار، ۵، 141-154.
-         حبیبی، محسن (1385). شرح جریان‌های فکری معماری و شهرسازی در ایران معاصر با تأکید بر دوره زمانی 1383-1357. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
-         حسینی، اکرم (1390). تبیین و تدوین گرایش‌های معماری معاصر ایران پس از انقلاب اسلامی، مطالعه معماری سال‌های 1360-1385 شهر تهران. هویت شهر، ۸، 17-26.
-         خاک‌زند، مهدی، محمدی، مریم، جم، فاطمه، و آقابزرگی، کوروش (1393). شناسایی عوامل مؤثر بر طراحی بدنه‌های شهری با تأکید بر ابعاد زیبایی‌شناسی و زیست‌محیطی. مطالعات شهری، ۱۰، 15-26.
-         خلوصی، امیر حسین، بهزادفر، مصطفی، و محمدی، مریم (1393). تبیین عوامل مؤثر بر طراحی بدنه خیابانی مبتنی بر دلالت‌های زیبایی شناسانه مطالعه موردی: خیابان بهار، منطقه 7 شهرداری تهران. معماری و شهرسازی پایدار، ۱، 27-42.
-         سرمد، زهره، بازرگان، عباس، و حجازی، الهه (1394). روش‌های تحقیق در علوم رفتاری. تهران: آگه.
-         قبادیان، وحید (1392). سبک‌شناسی و مبانی نظری در معماری معاصر ایران. تهران: انتشارات مؤسسه علم معمار.
-         کریمی‌آذری، امیر‌رضا، و صفرنژاد، مهسا (1395). شناسایی مؤلفه‌های عینی و ذهنی مؤثر در طراحی نما در جهت ارتقاء هویّت منظر شهری و افزایش حس تعلق شهروندان. پژوهش‌های منظر شهر، ۶، 89-106.
-         کسروی، رضا (1396). از زیباشناسی تا زیبایی‌شناسی نمای ساختمان‌های مسکونی منطقه 17 شهرداری تهران. هنر و تمدن شرق، ۱۸، 7-14.
-         گال، مردیت، بورگ، والتر، و گال، جویس (1394). روش‌های تحقق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روانشناسی (جلد دوم) (مترجمان: نصر، احمد رضا، عریضی، حمید رضا، ابوالقاسمی، محمود، باقری، خسرو، علامت ساز، محمد حسین، پاک‌سرشت، محمد جعفر، دلاور، علی، کیامنش، علیرضا، و خوی نژاد، غلامرضا). تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
-         محمدی، مریم (1397). بازشناسی دلالت‌های معنایی انواع نما در انطباق با پاسخ عاطفی ناظران، نمونۀ خیابان شریعتیِ تهران. نامه معماری و شهرسازی، 21، 39-58.
-         ندیمی، ‌هادی، ابوئی، رضا، و مرادی، زینب (1398). تبیین مفهوم سبک‌شناسی معماری با معرفی رویکرد جدید در سبک‌شناسی معماری ایران (با انگیزه حفاظت معماری). معماری اقلیم گرم و خشک، ۱۰، 1-29.
 
-         Bucher, W. (ed.) (1996). Dictionary of Building Preservation. New York: Preservation Press.
-         Ching, F. D. K. (1995). A Visual Dictionary of Architecture. New York: Van Nostrand Reinhold.
-         Davies, N., & Jokiniemi, E. (2008). Dictionary of Architecture and Building Construction. Amsterdam, Boston: Architectural Press.
-         Fielding, R. S. (2000). Architectural Styles and the Design of Network-based Software Architectures. Doctoral Dissertation in Information and Computer Science, University of California, Irvine.
-         Goel, A., Juneja, M., and Jawahar, C. (2012). Are buildings only instances?: exploration in architectural style categories. In Proceedings of the Eighth Indian Conference on Computer Vision, Graphics and Image Processing (ICVGIP '12) (1-8). New York, New York: ACM Press.
-         Harris, C. M. (ed.) (2006). Dictionary of Architecture & Construction. New York: McGraw-Hill.
_        Lee, S., Maisonneuve, N., Crandall, D., Efros, A., & Sivic, J. (2015). Linking past to present: Discovering style in two centuries of architecture. IEEE International Conference on Computational Photography (ICCP), Houston, TX, USA, 1-10.
-         Llamas, J., Lerones, P. M., Medina, R., Zalama, E., & Go´mezGarcı´a-Bermejo, J. (2017). Classification of architectural heritage images using deep learning techniques. Applied Sciences, 7(10), 1-25.
-         Meltser, R. D., Banerji, S., & Sinha, A. (2017). What’s that Style? A CNN-based Approach for Classification and Retrieval of Building Images. Ninth International Conference on Advances in Pattern Recognition (ICAPR), Bangalore, India, 1-6.
-         Obeso, A. M., Vazquez, M. S. G., Acosta, A. A. R., & Benois-Pineau, J. (2017). Connoisseur: Classification of styles of Mexican architectural heritage with deep learning and visual attention prediction. Proceedings of the 15th International Workshop on Content-Based Multimedia Indexing (19–21). Association for Computing Machinery.
-         Onians, J. (1988). Bearers of Meaning: The Classical Orders in Antiquity, the Middle Ages, and the Renaissance. Princeton: Princeton University Press.
_        Perry, D. E., & Wolf, A. L. (1992). Foundations for the study of software architecture. ACM Software Engineering Notes, 17(4), 40–52.
-         Shalunts, G., Haxhimusa, Y., & Sablatni, R. (2011). Architectural Style Classification of Building Facade Windows. In Bebis G. et al. (Eds.), Advances in Visual Computing (Vol. 6939) (280–289). Las Vegas: Springer.
-         Shaw, M., & Garlan, D. (1996). Software Architecture: Perspectives on an Emerging Discipline. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
-         Yoshimura, Y., Cai, B., Wang, Z., & Ratti, C. (2019). Deep Learning Architect: Classification for Architectural Design through the Eye of Artificial Intelligence. International Conference on Computers in Urban Planning and Urban Management, Springer, 249-265.