ارزیابی کیفیت خدمات دیجیتال در دوره اپیدمی کووید 19 در ایران بر مبنای نظر شهروندان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران

2 استادیار گروه معماری، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

چکیده

اگرچه فناوری‌های اطلاعاتی و دیجیتال به مرور در حال گسترش در نظام شهری هستند، اما شیوع اپیدمی کرونا در اواخر سال 2019 به شکل ملموسی نیاز به توسعه خدمات دیجیتال (و غیرحضوری) در شهرها را ضروری نمود. لذا آنچه مورد بحث مقاله حاضر است ارزیابی کیفیت خدمات شهر دیجیتال و مولفه‌های مرتبط با آن در دوره بیماری‌های واگیردار و اپیدمیک است. هدف پژوهش آن است که ضمن شناسایی ظرفیت‌های شهر دیجیتال در مواجهه با بیماری‌های واگیردار، کاستی‌ها و تنگناهای موجود را شناسایی نماید تا توجه به این عرصه در تصمیم-گیری‌ها و سیاست‌های کشور نقش پررنگ‌تری به خود گیرد. پژوهش حاضر با روش تحلیلی تفسیری و مبتنی بر مطالعات اسنادی و پیمایش میدانی است. پژوهش از نوع کمی و دارای ماهیت کاربردی است. جامعه هدف شامل کلیه شهروندان ایرانی است که حداقل آشنایی اولیه با اینترنت و فضای مجازی را دارند. حجم نمونه با توجه به مدل مورد استفاده، 160 مورد بوده است که حدودا 6 برابر تعداد متغیرها (سوالات) است. پس از تکمیل پرسشنامه‌ها، داده‌ها به کمک مدل تحلیل عاملی اکتشافی در نرم‌افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفته‌اند. مطابق یافته‌ها، شهر دیجیتال از طریق عوامل «خدمات زیربنایی دیجیتال»، «مبادلات مالی اینترنتی»، «امکانات زیست مجازی»، «خدمات درمانی غیرحضوری»، «خدمات اداری الکترونیک»، «زیرساخت تحصیل مجازی» و «خدمات الکترونیکی حمل‌و نقل» می‌تواند نقشی کلیدی در راستای مدیریت اپیدمی کرونا ایفا نماید.

کلیدواژه‌ها


-         احمدی، قادر، گلشاهی، مرتضی، و باقری، علی (1396). ارزیابی شاخص‌های شهروند الکترونیک از منظر شهروندان، نمونه موردی کلانشهر شیراز. برنامه‌ریزی و آمایش فضا، 21( 3)، ۱-۲۶.
-         آهنی، سمیه، کاکاوند، الهام، زارعی، فاطمه، و پورمحمدی، محمدرضا (1397). بررسی کیفیت محیط شهر الکترونیک با تاکید بر ادراکات ذهنی شهروندان. آرمانشهر، 23، ۲۸۳-۲۹۳.
-         بابانسب، رسول، و ضرابی، اصغر (1393). تحلیلی بر شاخص‌های شهروند الکترونیکی از نظر شهروندان در شهر تبریز. مطالعات شهری، 13، ۵۷-۷۰.
-         بازرگان، مهدی، و امیر فخریان، مصطفی (1399). تحلیل جغرافیایی اپیدمیولوژی کووید 19 در ایران با رویکرد تحلیل اکتشافی داده‌های مکانی (ESDA). طب نظامی، 22 (6). ۵۴۲- ۵۵۲.
-         بهار لوئی، مریم، و نایه در، مهدی (1399). مطالعه جامعه‌شناختی چالش‌های مدیریت بحران کرونا در سطح محلی مطالعه موردی: شهر کاشمر. فصلنامه مدیریت بحران و وضعیت‌های اضطراری، 12(2)، ۹۳- ۱۲۳.
-         پوراحمد، احمد، زیاری، کرامت‌اله، حاتمی‌نژاد، حسین، و پارسا پشاه آبادی، شهرام (1397). تبیین مفهوم و ویژگی‌های شهر هوشمند. باغ نظر، 15( 58)،  ۵-۲۶.
-         چاهخویی نژاد، حسین، قنبری، شمس شمس‌اله، نژاد فرحانی، مهدی، و شهیدی نژاد، علی (1398). مروری سیستماتیک بر تأثیر فن‌آوری اطلاعات در کنترل اپیدمی ویروس کرونا. دوفصلنامه مدیریت مهندسی و رایانش نرم، 5(2)، ۲۲۳- ۲۷۰.
-         حاتمی، افشار؛ ، ساسانپور، فرزانه، زیپارو، آلبرتو، و سلیمانی، محمد (1400). شهر هوشمند پایدار: مفاهیم، ابعاد و شاخص‌ها. تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 21(60)، ۳۱۵-۳۳۹.
-         حسنوند، سارا، دلفانی، پروین، عاقلی، فائزه، قنبری، سهیل، و موسوی، ابوالفضل (1399). تأثیر شیوع ویروس کرونا بر کسب و کارهای فناوری اطلاعات در کشور. تهران: سازمان فناوری اطلاعات ایران: معاونت سیاست‌گذاری و اعتباربخشی فناوری اطلاعات.
-         دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن (1399). درباره مقابله با شیوع ویروس کرونا (26): تأثیر شیوع ویروس کرونا بر بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات. معاونت پژوهش‌های زیربنایی و امور تولیدی، کد موضوعی:310، شماره مسلسل: 16975.
-         دفتر مطالعات زیربنایی (1399). درباره مقابله با شیوع ویروس کرونا (32): بررسی ابعاد آثار گسترش ویروس کرونا بر حوزه شهری و شهرسازی. معاونت پژوهش‌های زیربنایی و امور تولیدی، کد موضوعی: 250، شماره مسلسل: 16987.
-         رخشانی نسب، حمیدرضا، سنجری، امیر ارسلان، و ارشد، حامد (1395). امکان‌سنجی بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در برنامه‌ریزی و مدیریت شهری )مطالعه موردی: شهر زاهدان(. فصلنامه‌ فضای جغرافیایی، 16(54)، ۲۸۳- ۳۰۳.
-         سالاری سردری، فرضعلی، و کیانی، اکبر (1399). مدیریت شهری و COVID-19: تحلیل شهر سالم در شهر مرزی زابل و شهر صنعتی عسلویه. فصلنامه چشم‌انداز شهرهای آینده، 1(4)، ۱-۲۲. <