«بِینامعماری»؛ تبیین روابط میان یک اثر معماری با آثار دیگر بر پایه‌ رویکرد «بینامتنیت»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر دکتری معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین، قزوین، ایران

2 استاد گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران

3 استادیار گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین، قزوین، ایران

چکیده

ارتباط میان یک اثر معماری با آثار دیگر از موضوعات مهمی است که با به چالش کشیدن مفاهیم تألیف، اصالت و خودبودگی اثر، در جامعه‌ معماری مطرح است و فقدان رویکردی مدون جهت نقد روش‌مند روابط میان آثار با یکدیگر، بررسی دقیق‌‌تر این موضوع را ضروری می‌کند. در این پژوهش با طرح این پرسش که ارتباط میان یک اثر معماری با آثار دیگر چگونه است؟ تلاش شده مناسبات میان‌متنی در معماری (بینامعماری) تبیین شود. برای این منظور از رویکرد «بینامتنیت» استفاده شده است که به نحوه‌ تأثیر متن‌ها در شکل‌گیری یکدیگر و خوانش متن‌ها توجه می‌کند و چگونگی تکثیر متنی را توضیح می‌دهد .نوع تحقیق کیفی است و روش‌های تحقیق، توصیفی و تاریخی-تفسیری است. برای رسیدن به مفهوم نقد «بینامعماری» و چارچوب نظری تحقیق، ابتدا موقعیت یک اثر معماری به عنوان یک متن در ارتباط با سایر متون مشخص می‌شود. سپس ساختار نقد ارائه شده در دو لایه‌ نوع و مراتب ارتباط بینامتنی، دلالت‌های ضمنی اثر در شبکه‌ ارتباط بینامتنی را آشکار می‌سازد و نشان می‌دهد که این ارتباط تا چه اندازه به قابلیت تکثیر و چندمعنایی بودن اثر می‌انجامد و اثر را به یک «بافت  معماری» چندرگه و یا در مقابل به یک «شیء معماری» با یک ایدئولوژی مسلط نزدیک می‌کند. این روش نقد در پروژه‌ها‌ی پردیس سینمایی ملت و ساختمان نظام مهندسی بیرجند به عنوان نمونه‌های مورد مطالعه آزموده می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آلن، گراهام (1392). بینامتنیت (مترجم: پیام یزدانجو). تهران: مرکز.
احمدی، بابک (1370). ساختار و تأویل متن. تهران: مرکز.
بانی مسعود، امیر (1386). پست مدرنیته و معماری: بررسی جریان‌‌های فکری معماری معاصر غرب 2000–1960. تهران: خاک.
بانی‌‌مسعود، امیر (1390). معماری معاصر ایران: در تکاپوی بین سنت و مدرنیته. تهران: هنر معماری قرن.
پیرنیا، محمد‌کریم (1384). سبک‌شناسی معماری ایرانی (تدوین: غلامحسین معماریان). تهران: سروش دانش.
چومی، برنارد (1376). فضای رویداد (مترجم: فوزیه خردمند). فصل‌نامه‌ معماری و شهرسازی، 38-39، ۵۴-۵۲.
حکیم، اعظم و نامورمطلق، بهمن (1397). خوانش بیش‌متنی نقاشی ژکوند اثر رنه مگریت بر اساس گونه‌شناسی ژرار ژنت. نامه هنرهای تجسمی و کاربردی، 11 (22)، ۵-۲۱.
رئیسی، ایمان (1394). نظربازی، جستارهای نظریه‌‌ معماری. مشهد: کتابکده کسری.
ضیمران، محمد (1379). ژاک دریدا و متافیزیک حضور. تهران: هرمس.
فرهادپور، مراد (1392). پاره‌های فکر (هنر و ادبیات). تهران: طرح نو.
نامورمطلق، بهمن (1395). بینامتنیت: از ساختارگرایی تا پسامدرنیسم. تهران: سخن.
نامورمطلق، بهمن (1390). درآمدی بر بینامتنیت: نظریه و کاربردها. تهران: سخن.
 
Allen, S. (1997). From object to field. AD Magazine architectural Design, 67, 24-31. 
Boesiger, W. (1946). Le Corbusier: Oeuvre Complete 1938-1946. Zurich: Les Editions d'Architecture.
Capon, D. S. (1999). Le Corbusiers Legacy: Principles of Twentieth century Architectural Theory Arranged by Category (Architectural Theory, Vol. 02). Chichester, England: John Wiley & Sons.
Eisenman, P. (2006). The Formal Basis of Modern Architecture: Dissertation 1963. Baden, Switzerland: Lars Müller Publishers.
Eisenman, P. (1992). THE MAX REINHARDT HAUS. Retrieved from https://eisenmanarchitects.com/The-Max-Reinhardt-Haus-1992.
Eisenman, P., & Koolhaas, R. (2010). Super-Critical (Ed. Brett Steele). London: AA publications.
Genette, G. (1997). Palimpsestes: Literature au second degree (Trans., Channa Newman & Claude Doubinsky). Lincoln: University of Nebraska.
Ghaseminia, M., & Soltanzadeh, H. (2016). Intertextual Relationships in the Contemporary Architecture of Iran during 1961-1977. Space Ontology International Journal (SOIJ), 5, 39-50.
Hadid, Z. (1983). THE Peack Leisure Club. Retrieved from https://www.zaha-hadid.com/architecture/the-peak-leisure-club.
Jodidio, P. (2016). ZAHA HADID 1950-2016: The Explosion Reforming Space. Cologne, Germany: TASCHEN.
Kipnis, J. (2013). I am for tendencies. Log, 28, 133-142.
Kipnis, J. (1993). Towards a New Architecture. AD Folding in Architecture, 102, 40-49.
Koolhaas, R. (2008). CCTV Headquarters. Retrieved from https://oma.eu/news/cctv-headquarters-facade-completed.
Koolhaas, R. (2003). Netherlands Embassy. Retrieved from https://oma.eu/projects/netherlands-embassy.
Matta-Clark, G. (1975). Conical Intersect. Retrieved from https://www.sfmoma.org/artwork/92.426.
Merisi, M. (1602). Doubting Thomas. Retrieved from https://www.artble.com/imgs/b/1/6/121078/doubting_thomas.jpg.
Ruy, D. (2012). Returning to (Strange) Objects. Tarp Architecture Manual (38-42). New York: Pratt Institute.
Tansey, M. (1986). Doubting Thomas. Retrieved from https://tanseypictures.tumblr.com/post/69325637022/doubting-thomas-1986-oil-on-canvas-65-x-54-in-a.
Teresa, L., & Pardo, S. (2006). OMA/Rem Koolhaas 1987-1998. Spain: El Croquis.