بررسی تأثیر شکل سقف آتریوم بر دریافت روشنایی داخلی آتریوم در فضاهای آموزشی شهر تبریز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد معماری، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

2 استادیار گروه معماری، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

چکیده

تأمین روشنایی فضای آتریوم با بهرهگیری مناسب از نور روز طبیعی از مواردی است که میبایست در طراحی این نوع از فضا مورد توجه قرار گیرد. نظر به اینکه فرم و ساختار سقف آتریوم میتواند بر نحوه دریافت روشنایی طبیعی فضا تأثیرگذار باشد، مقاله حاضر در پی بررسی تأثیر نوع و شکل سقف آتریوم بر میزان دریافت روشنایی داخلی آن در بناهای آموزشی اقلیم سرد شهر تبریز میباشد. جهت انجام پژوهش، آتریومهای دو طبقه با ابعاد 4*4، 6*6، 8*8 و 10*10 و پنج نوع سقف شامل سقف مسطح با نورگیری از بالا و جانبی، سقف دندانهای، سقف شیبدار یکطرفه و دوطرفه با سطح شیشهخوری 90-50 درصد (با فاصله 10 درصد) طراحی گردید. با استفاده از نرمافزارهای اکوتکت و ردینس مدلهای تحقیق بهینهسازی و میزان نور روز دریافتی، فاکتور نور روز و آتونومی نور روز از اول مهر تا آخر خرداد اندازهگیری گردید. دستاورد تحقیق حاکی از آن است که کمترین میزان نور دریافتی در آتریوم با سقف مسطح با نورگیر جانبی و بیشترین مقدار در آتریوم با سقف شیبدار دوطرفه ایجاد شده است. همچنین در آتریومهای با سقف مسطح (نورگیر از بالا)، سقف دندانهای و سقف شیبدار یکطرفه، ابعاد 6*6 با سطح شیشهخوری 50 درصد و در آتریوم با سقف شیبدار دوطرفه، ابعاد 4*4 با سطح شیشهخوری 90 درصد امکان تأمین مناسب روشنایی طبیعی روز فراهم میگردد. البته میبایست خاطرنشان کرد که نتایج بهدستآمده تنها تحت تأثیر تغییرات شکل سقف، ابعاد پلان آتریوم و سطح شیشهخور سقف بوده و تأثیر سایر عوامل مورد کنکاش قرار نگرفته است.

کلیدواژه‌ها


زارع، فائزه، حیدری، شاهین (1394). طراحی معماری با بهرهگیری از روشنایی طبیعی رویکردی در طراحی کتابخانه برای شهر تهران. هویت شهر،۹(۲۴)، ۵۵-۶۴.
عبدلی، سید سجاد، و موسوی، روحالله (1396). بررسی تأثیر تناسبات و شکل آتریومها بر بهینهسازی انرژی در اقلیم سرد و کوهستانی. مجله مهندسی مکانیک، 81، ۲۰۷-۲۱۳.
قدیمی، هانیه، و محمودی زرندی، مهناز (۱۳۹۶). بررسی تأثیر شکل سقف آتریوم بر عملکرد حرارتی و تأمین نور روز در مراکز درمانی با پلان گسترده. هفتمین کنفرانس بینالمللی توسعه پایدار و عمران شهری، اصفهان.
قیابکلو، زهرا (1391)، مبانی فیزیک ساختمان 2 (تنظیم شرایط محیطی). تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی، واحد صنعتی امیرکبیر.
قیابکلو، زهرا (1392)، مبانی فیزیک ساختمان 5 (نور روز)، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی، واحد صنعتی امیرکبیر.
کاظمزاده، مرضیه، قبادیان، وحید، و طاهباز، منصوره (1394). آتریوم و روشنایی فضای داخلی ساختمانهای اداری، بررسی تأثیر فرم سقف آتریوم بر دریافت روشنایی داخلی. معماری و شهرسازی آرمانشهر، 8، ۵۳-۶۱.
محمودی زرندی، مهناز (۱۳۹۴). آتریومها و معضلات نورگیرهای مرکزی در معماری امروز ایران. در محمودی، محمد مهدی، آراکلیان، روبن، اسلامی، لیدا، بهداد، پیام، و نوروزی، رضا (ویراستاران)، نور در هنر، معماری و شهرسازی ایران (۹۰-۹۹). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
میری، مجید، و کمپانی سعید، محسن (1394). طراحی فرایندی جهت نیل به روشنایی طبیعی مناسب برای یک فضای کاری اداری در شهر تهران از طریق محاسبه ابعاد بهینه پنجره، سایبان و عمق مفید اتاق. معماری و شهرسازی آرمانشهر، 8، ۷۳-۸۹.
نصراللهی، نازنین، عبداللهزاده، صفورا، و لیتکوهی، ساناز (1396). بررسی تأثیر آتریوم بر شرایط محیط داخلی، آسایش حرارتی ساکنان و میزان مصرف انرژی در ساختمانهای اداری، نمونه موردی: شهر تهران. معماری و شهرسازی آرمانشهر، ۱۰(۲۱)، 21، ۱۲۵-۱۳۸.
 
-   Abdullah, A., & Wang, F. (2012). Design and low energy ventilation solutions for atria in the tropics. Sustainable Cities and Society, 2, 8– 28.
-   Aldawoud, A. (2013). The influence of the atrium geometry on the building energy performance. Energy and Buildings, 57, 1–5.
-   Chow, S., Li, D., Lee, E., & Lam, J. (2013). Analysis and prediction of daylighting and energy performance in atrium spaces using daylight-linked lighting controls. Applied Energy, 112, 1016–1024.
-   Danielski, I., Nair, G., Joelsson, A. & Froling, M. (2016). Heated atrium in multi-storey apartment buildings, a design with potential to enhance energy efficiency and to facilitate social interactions. Building and Environment, 106, 352-364.
-   Hung, W. Y., & Chow, W. K. (2001). A Review on Architectural Aspects of Atrium Buildings. Architectural Science Review, 44, 285-296.
-   Lan, W., Qiong, H., Qi, Z., Hong, X., & K.K. Yuen, R. (2017). Role of atrium geometry in building energy consumption: the case of a fully air-conditioned enclosed atrium in Cold Climates, China. Energy and Buildings, 151, 228-241.
-   Modirrousta, S., & Boostani, H. (2016). Analysis of Atrium Pattern, Trombe Wall and Solar Greenhouse on Energy Efficiency. Procedia Engineering, 145, 1549 – 1556.
-   Moosavi, L., Mahyuddin, N., Ab Ghafar, N., & Azzam Ismail, M. (2014). Thermal performance of atria: An overview of natural ventilation effective designs. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 34, 654–670.
      Serra, R. (1998). Chapter 6- Daylighting. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 2, 115-155.
-   Yunus, j., S. h. Ahmad, S., & Zain Ahmed, A. (2010). Analysis of atrium's architectural aspects in office buildings under tropical sky conditions. International Conference on Science and Social Research (CSSR 2010), December 5 - 7. Kuala Lumpur, Malaysia.