تبیین چالش‌های پیش‌روی شهرهای آینده با بهره‌گیری از تجارب سینمای علمی‌تخیلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران

2 کارشناس ارشد طراحی شهری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران

چکیده


آینده شهرها به مثابه محصول بشری پیچیده با چالشهایی مواجه است که نیازمند ابزارهای مختلفی جهت راهکارگزینی است. در این میان سینمای علمیتخیلی از معدود رسانههای فرهنگی و فراگیر است که درباره آینده شهرها ایدهپردازی میکند. سینمای علمیتخیلی با برونیابی زوایای پنهان وضعیت معاصر، عناصر، روندها و گرایشهای زمان حال، علاوه بر ارائه سناریوها و حالات مختلف از آینده شهرها به نوعی هشدار و شبیهسازی عواقب فعالیتهای امروز بشر نیز محسوب میشود. پژوهش حاضر ماهیتی آیندهپژوهانه دارد و با هدف توسعه فهم و درک موضوع از دیدگاهی تفسیرگرا، استقرایی و رویکردی کیفی برخوردار بوده، از روش تحلیل محتوای کیفی سود جسته است. در این پژوهش، برای دستیابی به چالشهای پیشروی شهرهای آینده، فیلمهای منتخب (دادهها) از طریق نمونهگیری غیرتصادفی، هدفمند و اکتشافی طی چهار مرحله از میان مجموعهای از فیلمهای علمیتخیلی آیندهپژوهانه انتخاب و مورد مطالعه عمیق قرار گرفته است. دادههای گردآوری شده در قالب گزاره، مقوله و مفهوم، کدگذاری و تحلیل شده است. نتایج بهدست آمده بیانگر این است که مفاهیم حکومت و حکمروایی شهری، پایداری، عدالت فضایی، کیفیت محیطی، حاشیهنشینی، رسانههای دیجیتال و معماری رسانه، واقعیت افزوده و واقعیت مجازی، هوشمندی، عناصر ساختاری شهر، فرهنگ و برند شهری، چالشهای پیشروی شهرهای آینده خواهد بود.

کلیدواژه‌ها


-  ربانی، رسول، عریضی، فروغالسادات، وارثی، حمیدرضا، و حسینی، محمدرضا. (1385). بررسی عوامل مؤثر بر شکلگیری مسئله حاشیهنشینی و پیامدهای اجتماعی آن در شهر اهواز. مجله جغرافیا و توسعه، ۷، 89-114.
-   Bhaskaran, P. Bala (2006). Futurology: In Perspective. ICFAI Journal of Management Research, 24, 1–10, Retrieved 2020, 26, September from http://balabhaskaran.tripod.com/perspective.pdf
-   Bould, M., Buler, A. M., Roberts, A., & Sherryl V. (2009). The Routledge Companion to Science-fiction. Abingdon: Routledge.
-   Childs, M. (2008). Storytelling and Urban Design. Journal of Urbanism, 1(2), 173–186.
-   Childs, M. (2012). Urban Composition. New York: Princeton Architectural Press.
-   Childs, M. (2015). Learning from new millennium science-fiction cities. Journal of Urbanism, 8(1). 97–109.
-   Collie, N. (2011). Cities of the imagination: Science-fiction, urban space, and community engagement in urban planning. Futures, 43, 424–431.
-   Cornea, C. (2007). Science-fiction Cinema: Between Fantasy and Reality. Edinburgh: Edinburgh University Press Ltd.
-   Huntington, John (1975). Science-fiction and Future. College English, 37(4), 345–352
-   Idier, D. (2000). Science-fiction and Technology Scenarios: Comparing Asimov’s Robots and Gibson Cyberspace. Technology in Society, 22(2000), 255–272.
-   Lombardo, T. (2015). Science-fiction: The Evolutionary Mythology of the Future. Journal of Futures Studies, 20(2), 5–24.
-   Lombardo, T. (2008). Contemporary Futurist Thought. Indiana: AuthorHouse.
-   Lombardo, T. (2006). The Evolution of Future Consciousness. Indiana: Author House.
-   Marien, M. (2002). Future Studies in the 21st Century: A Reality-Based View. Futures, 3, 261–281.
-   Roberts, A. (2006). The History of Science-fiction. New York: Palgrave Macmillan.
-   Sanders, S. M. (2008). The Philosophy of Science-fiction Film. Kentucky: The University Press of Kentucky.
-   Seed, D. (2011). Science-fiction a Very Short Introduction. New York: Oxford University Press.
-   Stackelberg, P. & Jones, R.E. (2014). Tales of Tomorrows: Transmedia Storytelling and Communicating About the Future. Journal of Futures Studies, 18(3). 57–76.
-   Hauptman, A., & Steinmuller, K. (2019). Surprising Scenarios, Imaginations as a Dimension of Foresight. Envisioning Uncertain Futures, Springer, 49– 68.
-   Toffler, A. (1984). Future Shock. New York: Random House Inc.
-   Throgmorton, J. A. (1992). Planning as Persuasive Storytelling about the Future: Negotiating and Electric Power Rate Settlement in Illinois. Journal of Planning Education and Research, 12(1). 17–31.
-   Throgmorton, J. A. (1996). Planning as Persuasive Storytelling: The Rhetorical Construction of Chicago’s Electric Future. Chicago: University of Chicago Press.
-   Throgmorton, J. A. (2003). Planning as Persuasive Storytelling in a Global-Scale Web of Relationships. Planning Theory, 2(2), 125–151.