سه‌بعدی‌سازی مقرنس بر اساس آرای حسین لرزاده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، استان تهران، شهر

2 کارشناس ارشد مطالعات معماری ایران، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، استان تهران، شهر تهران

چکیده

مقرنس، چگونگی استنباط نقشههای آن و نحوۀ ساخت سهبعدی ترسیمیاش از مباحث مناقشهبرانگیز در میان مورخان و معماران بوده است. آنچه از گذشته دربارۀ مقرنس باقی مانده محدود به نقشههای دوبعدی مقرنس و نمونههای ساخته شده است و کمتر دربارۀ چگونگی ساخت سهبعدی بر اساس نقشهها اثری باقی مانده است. حسین لرزاده (۱۲۸۵-۱۳۸۳) از آخرین معمارانی است که فنون ساخت مقرنس را مبتنی بر نظام استاد-شاگردی فرا گرفته و در آثار مکتوب خویش توضیح داده است. هدف مقالۀ پیش رو تبیین روش لرزاده برای سهبعدیسازی مقرنس و تلاش برای سهبعدیسازی ترسیمی مقرنس براساس آثار و آموزههای شفاهی او است. مقاله حاضر از خلال مطالعات کتابخانهای و مصاحبه با شاگردان لرزاده سامان یافته و در ضمن استفاده از روش تحقیق کیفی، مفاهیم اصلی مقرنس از نظر لرزاده گردآوری و توضیح داده شده است. در مقالۀ حاضر برای بهروزرسانی روش ترسیم دوبعدی و سهبعدیسازی از نرمافزارهای اتوکد و کُرل استفاده شده و با توضیح یک نمونه، کاربرد آرای لرزاده در عمل نشان داده شده است. در این تحقیق برای پیشبرد روند سهبعدیسازی، قواعد و نتایجی از آرای لرزاده در باب سهبعدیسازی استخراج شده است که میتواند در سهبعدیسازی دیگر نقشهها و تحقیقهای آتی راهگشا باشد. اهم این نتایج شامل موارد زیر است: ارتفاع قطار، زمینه، نقشۀ دوبعدی، انتقال خطوط در مقرنس نیمکار، حدود نسبی انتخابها، ذوقی بودن انتخابها و اختیارات مجری.

کلیدواژه‌ها


الاسد، محمد (۱۳۸۴). «مقرنس تحلیل هندسی» در: نجیب اوغلو، گلرو (۱۳۸۴). هندسه و تزئین در معماری اسلامی (طومار توپقاپی) (مترجم: مهرداد قیومی). تهران: روزنه.
-  لرزاده، حسین (۱۳۵۸). احیای هنرهای از یاد رفته. تهران: ناشر مؤلف.
-  لرزاده، حسین (۱۳۷۴). احیای هنرهای از یاد رفته، تدوین مهناز رئیس‌زاده و حسین مفید. تهران: مولی.
-  لرزاده، حسین (۱۳۶۰). احیای هنرهای از یاد رفته، فنون مقرنس. تهران: ناشر مؤلف.
-  نجیب اوغلو، گلرو (۱۳۸۴). هندسه و تزئین در معماری اسلامی (طومار توپقاپی) (مترجم: مهرداد قیومی). تهران: روزنه.
-  یغانی، محمدعلی جلال (۱۳۸۱). رمزگشایی نقشۀ الگوی دوبعدی یافت شده در تخت سلیمان به اشکال سه‌بعدی مقرنس، (مترجم: باقر آیت‌الله زاده شیرازی). نشریۀ اثر، ۳۳، ۳۳-۵۳.
 
-   Dold-Samplonius, Y., & Harmsen, S. L. (2005). The Muqarnas Plate Found At TAKHT-I SULAYMAN: A New Interpretation. Muqarnas, 22, 85-94.
-   Hamekasi, N., Samavati, F. F., & Nasri, A. (2011). Interactive Modeling of Muqarnas", CAe '11 Proceedings of the International Symposium on Computational Aesthetics in Graphics, Visualization, and Imaging, 129-136.
-   Reinel, G., & Hogendijk, J. (2006). Algorithmic Computer Reconstructions of Stalactite Vaults – Muqarnas – in Islamic Architecture. Ruprecht-Karls-Universität, Heidelberg.
-   Schuldes, S. (2005). Muqarnas in Blender: Modelling and Rendering. Interdisciplinary Centre for Scientific Computing, University of Heidelberg.
-   Seifi, A. (n.d.). Making of Natanz Minaret. retrieved from www.cgarene.com.
-   Shiro, T. (n.d.). Muqarnas: A Three-Dimensional Decoration of Islamic Architecture, in: http://www.tamabi.ac.jp/idd/shiro/muqarnas.