چهارچوب ردیابی مشکل در شهرهای جدید: برنامه‌ریزی مشکل‌سو در شهر جدید هشتگرد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، استان تهران، شهر تهران

2 دانشجوی دکتری برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، گروه شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، استان تهران، شهر تهران

چکیده

افزایش یافتن و پیچیدهتر شدن ماهیت مشکلهای شهری، به اهمیت پرداختن به چگونگی یافتن و گشودن مشکلها در فرایندهای برنامهریزی شهری اشاره دارد. برنامهریزی و توسعۀ شهرهای جدید در پاسخ به انواع مشکلهای شهرهای بزرگ و با دستور کاری برای فرار از آن مشکلها، همواره قصد تکرار نشدن مشکلهای شهرهای بزرگ در آنها را داشته است، درحالیکه شهرهای جدید کشورهای مختلف، با وجود بهدست آوردن موفقیتها و دستاوردهایی در زمینههایی چند، در مراحل گوناگون توسعۀ خود با مشکلهایی پیچیده و چندبُعدی روبهرو بودهاند. چنین مشکلهایی نیاز به راهحلهایی چندبُعدی یا فضایی دارند، اما رویکردهای رایج توان رویارویی با مشکلهای پیچیده و چندبُعدی در شهرهای جدید را ندارند. با توجه به این موضوع، مقاله حاضر به طراحی چهارچوب و یا الگووارهای مناسب مشکلیابی-مشکلگشایی برای بهکارگیری در شهرهای جدید با تأکید بر شهر جدید هشتگرد پرداخته است. چهارچوب پیشنهادی مشکلگشایی در این مقاله، بر پایۀ مقولهبندی مشکلها در دو دستۀ روندکاری و محتوایی و با استفاده از روشهای خلاقانۀ مشکلگشایی و ترکیب عناصری از دو رهیافت مشکلگشایی خلاق و مشکلگشایی عقلانی، شکل یافت. بر پایۀ الگوواره پیشنهادی مشکلیابی-مشکلگشایی در این مقاله، شیوۀ مشکلیابی و تحلیل مشکل با استفاده از روش تحلیل متن و انجام مصاحبههای عمیق، و شیوۀ مشکلگشایی با استفاده از فرایندی با ماهیت ترکیبی مشکلسو و هدفسو برای رویارویی با مشکلهای موجود در شهر جدید هشتگرد معرفی شد.

کلیدواژه‌ها


-   دانشپور، زهره عبدی (1384). «دگرگونی مشکلات شهرهای جدید». همایش بین‌المللی شهرهای جدید- تجارب ایجاد شهرهای جدید در ایران و جهان، 1379-1396، مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن، تهران.
-   دانشپور، زهره عبدی (1387). «معرفی رهیافت گام‌به‌گام مشکل‌یابی-مشکل‌گشایی»، هنرهای زیبا، 36: 5-16.
-   دانشپور، زهره عبدی (1372). بررسی و تحلیل قیاسی شهرهای جدید در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه. کنفرانس بین المللی توسعه شهری و شهرهای جدید. وزارت مسکن و شهرسازی- شرکت عمران شهرهای جدید. اصفهان، ایران.
 
-   Adedokun, A. (2013). “New towns development concept, success or failure: a case study of festac town, Lagos”, International Journal of Research in Social Sciences, 03: 67-81.
-   Alexander, A. (2009). Britain's New Towns: Garden Cities to Sustainable Communities, Routledge.
-   Daneshpour, Z. A. (1983). The Planning of Educational Facilities in New Towns. PhD Thesis, Department of Urban & Regional Planning, Liverpool University, G. B.
-   De Klerk, L. A. (2006). "New towns in development policy: an introduction", in Research on New Towns, First International Seminar, edited by D. H. Frieling. Almere: International New Town Institute.
-   Friend, J. K., & Hickling, A. (2005). Planning under pressure: the strategic choice approach, Routledge.
-   Grünig, R., Kühn, R., Clark, A., & ODea, C. (2005). Successful decision-making: A systematic approach to complex problems, Springer Science & Business Media.
-   Higgins, M., & Reeves, D. (2004). Creative Thinking Tools for Planners & Related Built Environment Professions, Centre for Education in the Built Environment.
-   Kleindorfer, P. R., Kunreuther, H., & Schoemaker, P. J. H. (1993). Decision sciences: an integrative perspective, Cambridge University Press.
-   Parliament of the United Kingdom (2004). The New Towns: Their Problems and Future, edited by Local Government and Regions Select Committee on Transport, London.
-   Proctor, T. (1999). Creative problem solving for managers, Psychology Press.
-   Proctor, T. (2002). Creative Problem solving for managers, Routledge: New York.
-   Rittel, H. W. J., & Webber, M. M. (1973). “Dilemmas in a general theory of planning”, Policy sciences, 4: 155-69.
-   Robertson, S. I. (2001). Problem solving, Psychology Press: East Sussex, UK.
-   Smith, G. F. (1998). Quality problem solving, ASQ Quality Press: Milwaukee, Wisconsin.
-     Thorgeirsdottir, H. B. (2010). New Town Development: A New Approach in Planning for New Towns, Wageningen University.