ویژگی‌های فضایی-اجتماعی حامی فعالیت‌های بازی‌وار کودکان در فضاهای باز عمومی مجموعه‌های مسکونی ارزان‌قیمت؛ بررسی موردی: مسکن مهر ویلاشهر سنندج

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

2 کارشناس ارشد برنامه‌ریزی شهری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

3 استاد گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

چکیده

فضاهای باز عمومی در مجموعه‌های مسکونی ارزان‌قیمت ظرفیت‌های مناسبی برای حضور و فعالیت‌های مطلوب کودکان ساکن هستند. ازطریق بررسی کیفیت و کمیت فعالیت‌های مطلوب کودکان در فضاهای باز عمومی چنین مجموعه‌هایی، هدف این مطالعه شناسایی ویژگی‌های فضایی‌‌- اجتماعی حامی این فعالیت‌هاست. در این چارچوب و به‌ کمک رفتارنگاری، تعداد 4453 فعالیت‌ کودکان 2 تا 18 سال در فضاهای باز عمومی‌ یکی از مجموعه‌های مسکونی مهر در سنندج در طول یکسال برداشت و به روش‌ آمیخته (تحلیل‌‌های بصری و آمار ناپارامتریک) تحلیل شدند. نتایج نشان دادند که درکل رایج‌ترین فعالیت کودکان فعالیت‌های بازی‌وار بود. ازمنظر تفاوت جنسیتی، پسران بالای شش سال، حضور و فعالیت فیزیکی بیشتری در فضا و دورتر از بلوک‌هایشان داشتند. درمقابل، غالب دختران در نزدیکی بلوک‌هایشان مشغول فعالیت‌های آرام‌تر بودند. پیکربندی فضایی این فضاها هم دارای ویژگی‌های حامی فعالیت‌های بازی‌وار بودند: لبه‌های اجتماع‌پذیر برای فعالیت‌های ایستگاهی کودکان و نظارت اجتماعی بزرگسالان و عرصه‌های باز برای فعالیت‌های فیزیکی-حرکتی. براساس این نتایج یک رویکرد طراحی دو حوزه‌ای پیشنهاد می‌شود؛ حوزه نیمه‌خصوصی نزدیک به بلوک‌ها برای بازی‌های تحت نظارت و حوزه عمومی‌‌ دورتر از بلوک‌ها برای بازی‌های مستقل. این حوزه‌ها ضمن اینکه عرصه‌های باز و لبه‌های اجتماع‌پذیر دارند، در یک نظام سلسله‌مراتبی توسط مسیرهای پیاده‌ و دوچرخه‌ به هم متصل می‌شوند. این رویکرد می‌تواند محیطی همه‌شمول را برای حضورپذیری و فعالیت بازی‌وار امن و مطلوب همه کودکان فراهم کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


روشن‌دل، تکتم، بهرامی، بختیار، سعیدی، مهدی، و عرفانی، گوران (1402). ویژگی‌های محیطی مؤثر بر تحرک و فعالیت فیزیکی کودکان در محله از دیدگاه آنان؛ مطالعه موردی: شهر مشهد. فصلنامه مطالعات شهری. 13(49)، 3-16. https://doi.org/10.22034/urbs.2023.62738
محمدزاده نبیی، ائلیار و قره‌بگلو، مینو (1401). کاربست بازی وارسازی در فضاهای شهری جهت ارتقاء حضورپذیری کودکان اوتیستیک. منظر، 14(58)، 52-65.
 
Bans-Akutey, A., & Tiimub, B. M. (2021). Triangulation in research. Academia Letters, 2, 1-6.
Barrable, A., & Booth, D. (2020). Increasing nature connection in children: A mini review of interventions. Frontiers in psychology, 11, 506441. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2020.00492.
Bourke, J. (2017). Children’s experiences of their everyday walks through a complex urban landscape of belonging. Children’s Geographies, 15(1), 93–106. https://doi.org/10.1080/14733285.2016.1192582.
Carroll, P., Witten, K., Kearns, R., & Donovan, P. (2015). Kids in the City: Children’s Use and Experiences of Urban Neighbourhoods in Auckland, New Zealand. Journal of Urban Design, 20(4), 417–436. https://doi.org/10.1080/13574809.2015.1044504.
Chawla, L. (2016). Growing up in an urbanizing world. New York: Routledge.
Cox, A. (2020). Freedom to flourish: why independent mobility and access to the public realm is important for youth development. In J. Loebach, S. Little, A. Cox, & P. E. Owens (Eds.), The Routledge Handbook of Designing Public Spaces for Young People (pp. 22–38). New York: Routledge.
Das, R., & Banerjee, A. (2021). Identifying the parameters for assessment of child-friendliness in urban neighborhoods in Indian cities. Journal of Urban Affairs, 00(00), 1–19. https://doi.org/10.1080/07352166.2020.1863815.
Derr, V., Chawla, L., & Mintzer, M. (2018). Placemaking with children and youth: participatory practices for planning sustainable communities. New York: New Village Press.
Derr, V., & Tarantini, E. (2016). “Because we are all people”: outcomes and reflections from young people’s participation in the planning and design of child-friendly public spaces. Local Environment, 21(12), 1534–1556. https://doi.org/10.1080/13549839.2016.1145643.
Dyment, J., & O’Connell, T. S. (2013). The impact of playground design on play choices and behaviors of pre-school children. Children’s Geographies, 11(3), 263–280. https://doi.org/10.1080/14733285.2013.812272.
Fjørtoft, I. (2004). Landscape as Playscape: The Effects of Natural Environments on Children’s Play and Motor Development. Children, Youth and Environment, 14(2), 21–44. https://doi.org/10.1111/j.1468-1331.2008.02242.x.
Hughes, F. P. (2009). Children, play, and development. Thousand Oaks: SAGE publications.
Hjelmér, C. (2020). Free play, free choices? Influence and construction of gender in preschools in different local contexts. Education Inquiry, 11(2), 144-158. https://doi.org/10.1080/20004508.2020.1724585.
Katsavounidou, G. (2021). Child, play, and urban space: a historical overview and a holistic paradigm for child-centered urbanism. Journal of Urbanism: International Research on Placemaking and Urban Sustainability, 16(4), 430-446. https://doi.org/10.1080/17549175.2021.2005120.
Kemple, K. M., Oh, J. H., Kenney, E., & Smith-Bonahue, T. (2016). The Power of Outdoor Play and Play in Natural Environments. Childhood Education, 92(6), 446–454. https://doi.org/10.1080/00094056.2016.1251793.
Laaksoharju, T., Rappe, E., & Kaivola, T. (2012). Garden affordances for social learning, play, and for building nature–child relationship. Urban Forestry & Urban Greening, 11(2), 195–203. https://doi.org/10.1016/j.ufug.2012.01.003.
Lee E. Y., Bains A., Hunter, S., Ament, A., Brazo-Sayavera, J., Carson, V., Hakimi, S., Huang, W. Y., Janssen, I., Lee, M.,  & Lim, H. (2021). Systematic review of the correlates of outdoor play and time among children aged 3-12 years. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 18, 1-46. https://doi.org/10.1186/s12966-021-01097-9.
Lee, H., Tamminen, K. A., Clark, A. M., Slater, L., Spence, J. C., & Holt, N. L. (2015). A meta-study of qualitative research examining determinants of children’s independent active free play. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 12(1), 5. https://doi.org/10.1186/s12966-015-0165-9.
Loebach, J., Sanches, M., Jaffe, J., & Elton-Marshall, T. (2021). Paving the way for outdoor play: examining socio-environmental barriers to community-based outdoor play. International journal of environmental research and public health, 18(7), 3617. https://doi.org/10.3390/ijerph18073617.
Loebach, J., & Cox, A. (2020). Tool for Observing Play Outdoors (TOPO): A New Typology for Capturing Children’s Play Behaviors in Outdoor Environments. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(15), 5611. https://doi.org/10.3390/ijerph17155611.
Loebach, J., Cox, A., & Little, S. (2020). Behavior Mapping to Support the Development of Youth-Friendly Public Outdoor Spaces. In J. Loebach, L. Sarah, A. Cox, & P. E. Owens (Eds.), The Routledge Handbook of Designing Public Spaces for Young People (first, pp. 308–326). Routledge.
Loebach, J., & Gilliland, J. (2019). Examining the Social and Built Environment Factors Influencing Children’s Independent Use of Their Neighborhoods and the Experience of Local Settings as Child-Friendly. Journal of Planning Education and Research, 42, 539-553. https://doi.org/10.1177/0739456X19828444.
Loebach, J., Sanches, M., Jaffe, J., & Elton-Marshall, T. (2021). Paving the Way for Outdoor Play: Examining Socio-Environmental Barriers to Community-Based Outdoor Play. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(7), 3617. https://doi.org/10.3390/ijerph18073617.
Malone, K. (2016). Children’s Place Encounters: Place-Based Participatory Research to Design a Child- Friendly and Sustainable Urban Development. In N. Ansell, N. Klocker, & T. Skelton (Eds.), Geographies of Global Issues: Change and Threat (pp. 501–530). Springer Singapore. https://doi.org/10.1007/978-981-4585-95-8.
Mansournia, S., Bahrami, B., Farahani, L. M., & Aram, F. (2021). Understanding children’s perceptions and activities in urban public spaces: The case study of Zrêbar Lake Waterfront in Kurdistan. Urban Studies, 58(2), 372–388. https://doi.org/10.1177/0042098020903008.
Miranda, N., Larrea, I., Muela, A., & Barandiaran, A. (2017). Preschool children’s social play and involvement in the outdoor environment. Early Education and Development, 28(5), 525-540. https://doi.org/10.1080/10409289.2016.1250550.
Parent, N., Guhn, M., Brussoni, M., Almas, A., & Oberle, E. (2021). Social determinants of playing outdoors in the neighbourhood: family characteristics, trust in neighbours and daily outdoor play in early childhood. Canadian Journal of Public Health, 112, 120-127.
Riazi, M., & Emami, A. (2018). Residential satisfaction in affordable housing: A mixed method study. Cities, 82(April), 1–9. https://doi.org/10.1016/j.cities.2018.04.013.
Sirkko, R., Kyrönlampi, T., & Puroila, A. M. (2019). Children’s Agency: Opportunities and Constraints. International Journal of Early Childhood, 51(3), 283–300. https://doi.org/10.1007/s13158-019-00252-5.
United Nations. (1989). Convention on the Rights of the Child. In United Nations. United Nations.
Villanueva, K., Badland, H., Kvalsvig, A., O’Connor, M., Christian, H., Woolcock, G., Giles-Corti, B., & Goldfeld, S. (2016). Can the Neighborhood Built Environment Make a Difference in Children’s Development? Building the Research Agenda to Create Evidence for Place-Based Children’s Policy. Academic Pediatrics, 16(1), 10–19. https://doi.org/10.1016/j.acap.2015.09.006.
Visser, K., & van Aalst, I. (2022). Neighbourhood Factors in Children’s Outdoor Play: A Systematic Literature Review. Tijdschrift Voor Economische En Sociale Geografie, 113(1), 80–95. https://doi.org/10.1111/tesg.12505.
Wang, X., Woolley, H., Tang, Y., Liu, H. yi, & Luo, Y. (2018). Young children’s and adults’ perceptions of natural play spaces: A case study of Chengdu, southwestern China. Cities, 72(August 2017), 173–180. https://doi.org/10.1016/j.cities.2017.08.011.
Warner, M. E., & Zhang, X. (2019). Planning Communities for All Ages. Journal of Planning Education and Research, 42(4), 554-567. https://doi.org/10.1177/0739456X19828058.
Weir, H. (2023). Spaces for children’s play and travel close to home: the importance of threshold spaces. Children’s Geographies, 21(6), 1071–1086. https://doi.org/10.1080/14733285.2023.2192338.
Yogman, M., Garner, A., Hutchinson, J., Hirsh-Pasek, K., Golinkoff, R. M., Baum, R., Gambon, T., Lavin, A., Mattson, G., Wissow, L., Hill, D. L., Ameenuddin, N., Chassiakos, Y. (Linda) R., Cross, C., Boyd, R., Mendelson, R., Moreno, M. A., Radesky, J., Swanson, W. S., … Smith, J. (2018). The Power of Play: A Pediatric Role in Enhancing Development in Young Children. Pediatrics, 142(3), e20182058. https://doi.org/10.1542/peds.2018-2058.