وزن دانش طراحان شهری در ایران تحلیلی بر نسبت دانش تولید شده با مسئله‌های شهری تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 کارشناس ارشد طراحی شهری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

در پی رشد چشمگیر دانش تولیدی طراحان شهری در طول 30 سال گذشته در ایران و رشد دامنه مسائل شهرهای ایرانی، این سوال مطرح می‌شود که اساساً رابطه این دو متغیر چگونه است؟ به عبارتی دیگر، طراحان شهری در مقالات، پایان‌نامه‌ها، کتب، نشست‌ها و همایش‌ها چه میزان به مسائل شهرهای ایرانی پرداخته‌اند؟ تا از این طریق بتوان تاحدودی مسیر هدایت دانش و پژوهش‌های آینده در رشته طراحی شهری را در جهت حل مسائل شهرهای ایرانی ترسیم نمود. بدین منظور در پژوهش حاضر با تکیه بر نظریه زمینه‌ای و برپایۀ مصاحبۀ عمیق با 20 نفر از صاحب‌نظران در سه حوزه مدیریت، حرفه و دانشگاه، مدل نظری مسائل شهری تهران به عنوان پدیده ‌مرکزی پژوهش پدیدار شد. سپس میزان قرابت مسائل شهری تهران با فراوانی موضوعی مقالات، پایان‌نامه‌ها و کتب تولید شده توسط طراحان شهری و نشست‌ها و همایش‌های شهری ارزیابی گردید. بدین ترتیب نیز مشخص شد که با وجود سهم زیاد اقتصاد شهری به عنوان عامل زمینه‌ای و آموزش طراحی شهری و اسناد و قوانین به عنوان عوامل مداخله‌گر در ایجاد مسائل شهری تهران، اما با این حال جایگاه کم‌اهمیتی در دانش تولیدی طراحان شهری دارد. در حوزه پیامدهای مسائل شهری تهران نیز درحالیکه مهمترین پیامدها در زمینه کیفیات شهر به پاکیزگی محیطی، عدالت شهری، ارزش‌های اکولوژیکی و حقوق عامه و در زمینه نظام‌های شهر به نابسامانی نظام حرکت و دسترسی برمی‌گردد، اما طراحان شهری در ایران به این موضوعات در دانش تولیدی خود توجه چندانی نداشته‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


 
-         اطهاری، کمال (۱۳۸۹). اقتصاد شهری و اقتصاد شهر در ایران. اقتصاد شهر، 7(2)، 56-65.
-         ایمانی شاملو، جواد، رفیعیان، مجتبی، و داداش پور، هاشم (۱۳۹۵). سوداگری شهری و واگرایی فضایی تحلیل تحولات فضایی کلان شهر تهران مبتنی بر اقتصاد نفت. ژئوپلیتیک، 41(12)، 104-135.
-         بصیرت، میثم، عزیزی، محمد مهدی، زبردست، اسفندیار، و آخوندی، عباس احمد (۱۳۹۱). فرصت‌ها و چالش‌های حکمروایی کلانشهری خوب در عصر جهانی شدن؛ مطالعه موردی تهران. هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی، 17(1)، 5-16.
-         بوجاری، پوریا، خاتمی، سیدمهدی، و رنجبر، احسان (۱۳۹۹). جرم دانش طراحان شهری در ایران: تحلیل آماری مقالات، پایان‌نامه‌ها، کتب، نشست‌ها و همایش‌های شهری در تهران. مدیریت شهری و روستایی، 19(60)، 141-160.
-         چالوک، غلامرضا، و اسماعیلی، علیرضا (۱۳۹۲). بررسی تأثیر عدم یکپارچگی و مدیریت واحد بر ترافیک تهران بزرگ. مطالعات مدیریت ترافیک، 30(8)، 55-78.
-         رحمانی، مهرداد، عزیزی، محمد‌مهدی، و نوریان، فرشاد (۱۳۹۸). ریشه‌یابی مسائل تهران امروز با رویکرد هرمنوتیک فلسفی. نشریه دانش شهرسازی، 3(3)، 20-1.
-         صفوی، سید یحیی، و علی جانی، بهلول (۱۳۸۵). بررسی عوامل جغرافیایی در آلودگی هوای تهران. پژوهش‌های جغرافیایی، 58(1)، 99-114.
-         علیخان گرگانی، روح‌اله، موسی‌خانی، مرتضی، و معمارزاده، غلامرضا (۱۳۹۳). مطالعه عناصر ساختاری الگوی مدیریت شهری تهران در حوزه‌های شش گانه شهری. اقتصاد و مدیریت شهری، 6(2)، 127-144.
-         غمامی، مجید (۱۳۹۷). درباره‌ مسائل شهرسازی در ایران امروز. تهران: آگاه.
-         فراستخواه، مقصود (۱۳۹۵). روش تحقیق کیفی در علوم اجتماعی با تاکید بر «نظریه‌ برپایه» (گراندد تئوری GTM). تهران: آگاه.
-         فراستخواه، مقصود (۱۳۹۶). گاه و بى‌گاهى دانشگاه در ایران: مباحث نو و انتقادى در باب دانشگاه‌پژوهشى، مطالعات علم و آموزش عالى. تهران: آگاه.
-         گلکار، کورش (۱۳۹۱). آفرینش مکان پایدار: تاملاتی در باب نظریه طراحی شهری (ج 1). تهران: دانشگاه شهید بهشتی، مرکز چاپ و انتشارات.
-         مهدوی، محمد صادق (۱۳۷۵). تهران شهری بی هویت شده. گزارش، 69(7)، 54-54.
-         مهدوی‌وفا، حبیب الله، رضویان، محمد تقی، و مؤمنی، مصطفی (۱۳۸۸). نقش اقتصاد سیاسی در ساختار فضایی تهران و پیرامون. محیط شناسی، 50(35)، 1-14.
-         میره‌ای، محمد، فتحی، امیر، امیریان، سهراب، و پرنیان، حاتم (۱۳۹۵). بررسی و تعیین اولویت‌های ساماندهی پایتخت در ایران. جغرافیا و پایداری محیط، 18(6)، 35-50.
-         نصیری، معصومه، و اعظمی، هادی (۱۳۸۵). نابرابری‌های شهری تهدیدی برای امنیت اجتماعی تهران رویکردی در جغرافیای سیاسی. ژئوپلیتیک، 3(2)، 42-61.
-         نوریان، فرشاد، و مظفری‌پور، نجمه (۱۳۹۲). ارزیابی عملکرد مدیریت محله محور با تأکید بر شاخصه‌های سرمایه اجتماعی، مورد پژوهی: محلات 7 گانه ناحیه 1 منطقه 21 شهرداری تهران. هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی، 56(18)، 47-56.
-         یازرلو، هانیه، اکبری، مهناز، و خداداد، مهدی (۱۳۹۶). تحلیل سیاست‌های مدیریت شهری در بهبود کیفیت زندگی بافت‌های فرسوده شهری (مطالعه موردی: منطقه 2، کلانشهر تهران). پژوهش‌های نوین علوم جغرافیایی، معماری و شهرسازی، 9(1)، 31-48.
-         یاوری، حسین، و سلیقه، محمد (۱۳۹۰). سطوح وارونگی در آلودگی‌های شهر تهران. تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 20(0)، 89-106.
 
-         Ayala-Rodríguez, N., Barreto, I., Rozas Ossandón, G., Castro, A., & Moreno, S. (2019). Social transcultural representations about the concept of university social responsibility [Article]. Studies in Higher Education, 44(2), 245-259. https://doi.org/10.1080/03075079.2017.1359248
-         Cuthbert, A. (2001). Going global: Reflexibity and contextualism in urban design education. Journal of Urban Design, 6(3), 297-316. https://doi.org/10.1080/13574800120105805
-         Krieger, A. (2006). Territories of urban design. In Urban design futures (36-46). UK: Routledge.
-         Laszlo, C. (2008). Sustainable Value: How the World's Leading Companies Are Doing Well by Doing Good. Stanford University Press. http://www.sup.org/books/title/?id=16480
-         Lo, C., Pang, X., Egri, C., & Li, P. (2017). University Social Responsibility: Conceptualization and an Assessment Framework. In D. T. L. Shek & R. M. Hollister (Eds.), University Social Responsibility and Quality of Life (37-59). https://doi.org/10.1007/978-981-10-3877-8_4
-         Moudon, A. V. (1992). A catholic approach to organizing what urban designers should know. Journal of Planning Literature, 6(4), 331-349.
-         Núñez, M., & Alonso, I. (2009, 12/01). La Responsabilidad Social en el mapa estratégico de las universidades públicas. Pecunia : Revista de la Facultad de Ciencias Económicas y Empresariales. https://doi.org/10.18002/pec.v0i9.666
-         Punter, J., & Carmona, M. (1997). The design dimension of planning: theory, content, and best practice for design policies. London: Taylor & Francis.
-         Strauss, A., & Corbin, J. M. (1997). Grounded theory in practice. New York: Sage.