The problematization of informality in Iran; Structural violence in the production of an anti-life space for the underprivileged

Document Type : Original Article

Author

Professor, Department of Urban and Regional Design and Planning, Faculty of Architecture and Urban Planning, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

Abstract

The current process of dominant development is characterized by an escalation of social cleavages and the perpetuation of widespread poverty, particularly in the Global South. This cleavage is reflected in the increasing prevalence of urban slums, which are home to over one billion people, and the polarization of wealth among the top one percent of the global population. Iran has likewise witnessed a significant increase in the number of slum dwellers, amounting to twenty-five million in 2023. This figure is nearly equivalent to the number of people living below the poverty line in Iran. A substantial portion of this slum population consists of informal settlers, whose numbers have risen from one and a half million in 1976 to fifteen million today. The scope of this article is confined to informal settlements and the way of life associated with informality. In addressing informality, conventional policies are categorized into six approaches: 1) Ignorance based on the belief in the gradual disappearance of informality due to national economic development; 2) Demolition in the name of law enforcement and crime prevention; 3) Partial provision of public housing; 4) Site and service schemes and self-help housing; 5) Selective formalization of informal settlements; and 6) Enabling marginalized communities by acknowledging the right to the city. While the sequence of these policies suggests a progressive approach toward achieving social justice, none adequately address the root causes of the informality problem. At the macro level, the fundamental issue in Iran arises from the imitation of neo-liberal development patterns, which have polarized urban spaces and marginalized the poor in the Global South. At the meso level, urban land speculation by the rentier state, aimed at capital accumulation, has resulted in the commodification of space and anti-life ramifications for the impoverished. At the micro level, the social construction of informality as an unlawful act and a crime-related issue ignores the existential logic of “to be or not to be” for impoverished citizens. This leads to structural violence by monopolizing urban space production with unaffordable urban standards for the poor. In this context, the cooptation of urban planners as agents of the power structure plays a crucial role in undermining their public interest mission. Overall, addressing the informality problem requires, on one hand, a transformation of the prevailing development pattern to prevent urban unsustainability, and on the other hand, the practice of good governance that respects the right to the city for the poor. Given that informal settlements typically exhibit a lower ecological footprint due to their reduced per capita consumption of energy, water, land, and materials, they may be more suitable for accommodating sustainable patterns while enhancing the quality of their living conditions. Regarding the urban planning profession, this article suggests that the antagonistic duality of formal versus informal spaces is a social construction by those in power and needs to be set aside by urban planners who aim to provide living spaces for the impoverished. This perspective recognizes informality not only as a way of life but also as a survival strategy for the poor, necessitating facilitation and mediation by planners to achieve decent living conditions.

Keywords

Main Subjects

References

اسپیواک، گایاتری چاکراورتی (۱۳۹۷). آیا فرودست می‌تواند سخن بگوید؟ (مترجم: ایوب کریمی). تهران: انتشارات فلات.
استندینگ، گای (۱۴۰۲). بی‌ثبات‌کاران: طبقه جدید خطرناک در: جوانان و سیاست، بحث‌هایی پیرامون شیوه‌ها و چشم‌اندازهای سیاست‌ورزی و کنشگری جوانان. بیات، و نوع دوست، شهرزاد آصف. در سایت آسو، دسترسی ۱۵ آبان ۱۴۰۳. https://daneshkadeh.org/category/youth-politics/
ایراندوست، کیومرث و صرافی، مظفر (۱۳۸۶). یأس و امید در سکونتگاه‌های غیررسمی، نمونه موردی کرمانشاه. رفاه اجتماعی، 7(26)، ۲۲۲-۲۰۱.
بر، ویوین (۱۳۹۹). برساخت‌گرایی اجتماعی (مترجم: اشکان صالحی). تهران: نشر نی
برنر، نیل، مارکوزه، پیتر، و مایر، مارگیت (۱۳۹۶). شهرها برای مردم، نه برای سوداگری: نظریه شهری انتقادی و حق به شهر (مترجم: محمود عبدالله‌زاده). تهران: نشر دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
بیات، آصف (۱۳۹۰). زندگی همچون سیاست (مترجم: فاطمه صادقی). نسخه اینترنتی.
بیات، آصف (۱۳۹۸). باید به بدیل بیاندیشیم و آن را ممکن کنیم. در گفت‌وگو با سایت میدان. دسترسی ۱۵ آبان ۱۴۰۳ https://meidaan.com/archive/66529
پرلمن، جانیس (۱۳۹۹). فاولا، چهار دهه زندگی بیمناک در سکونتگاه‌های غیررسمی ریودوژانیرو (مترجمان: کیومرث ایراندوست و گلایول مکرونی). سنندج: انتشارات دانشگاه کردستان.
پیران، پرویز (۱۳۸۷). از اسکان غیررسمی تا اسکان‌نایابی در جست‌وجوی راه‌حل. هفت شهر،  ۲۳ و ۲۴، ۱۴-۲۹.
جواهری‌‌پور، مهرداد (۱۳۹۴). محله‌های فرودست شهری و حق به شهر، موردپژوهی محله خاک سفید تهران. پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران، ۵، ۱۶۳-۱۸۲.
حلقه نواندیشی ریشه‌‌نگرانه (۱۴۰۰). برآیند هم‌‌اندیشی نشست‌‌های بازخوانی ریشه‌‌نگرانه اسکان رسمی/غیررسمی. در سایت قطب علمی بازآفرینی و بهسازی شهری دانشگاه کردستان، دسترسی ۲۰ آبان ۱۴۰۳ https://ceuru.uok.ac.ir/storage/events-and-activities/achievement/
دانشپور، سیدعبدالهادی، خیرالدین، رضا، صرافی، مطفر، و آشنایی، تکتم (1401). بایستگی بازاندیشی ریشه‌نگرانه در غیررسمی‌بودگی شهری با نگاهی نقادانه به اسناد سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی شهری ایران. نامه معماری و شهرسازی، 15 (37)، 5-26.
دسوتو، هرناندو (۱۳۸۹). راه دیگر (مترجم: جعفر خیرخواهان). تهران: نشر نی.
دیویس، مایک (۱۳۹۸). سیارهٔ زاغه‌ها (مترجم: امیر خراسانی). تهران: نشر مانیا فرهنگ.
ذاکری، زهرا (۱۴۰۲). بررسی و نقد سند ملی آمایش سرزمین و پیشنهاد برای برنامه هفتم توسعه. مرکز پژوهش‌‌های مجلس شورای اسلامی، شماره مسلسل ۱۹۱۹۰.
رنانی، محسن (۱۳۸۴). ساختار اشتغال در بخش غیررسمی کشور. مجله اقتصادی، 5، ۲۱-۳۹.
رهنما، سعید (۱۴۰۱). گذر از سرمایه‌داری (مترجم: پرویز صداقت). تهران: نشر آگاه.
رهنما، مجید (۱۳۹۹). پساتوسعه (مترجم: رویا منجم). تهران: انتشارات تمدن علمی.
زندیه، سمیه و صرافی، مظفر (1402). تحلیل انگاره‌ منفعت عمومی در برنامه‌ریزی با روش‌ ردیابی نقشه‌نگارانه؛ بررسی موردیِ یک برنامه‌ تغییر کاربری زمین در چمستان. نامه معماری و شهرسازی، 15(39)، 29-53.
ژلنیتس، آندری (۱۳۹۶). میشل فوکو: فضا، دانش، قدرت (مترجم: آیدین ترکمه). فضا و دیالکتیک، دسترسی ۱۵ آبان ۱۴۰۳ http://dialecticalspace.com/michel-foucault-space-knowledge-power/”
صرافی، مظفر (۱۳۸۷). ساماندهی سکونتگاه‌‌های غیررسمی کشور در پرتو حکمروایی خوب شهری. هفت شهر، ۳۵، ۲-۱۱.
صرافی، مظفر (۱۳۹۲). توسعه به‌مثابه حکمروایی شایسته. در: مبانی توسعه پایدار در ایران (جواد اطاعت، فرهاد دژپسند، علی دینی ترکمانی، مجمود سریع القلم، مظفر صرافی، وحید محمودی، بهروز هادی زنوز) (۵۰-۸۸). تهران: نشر علم.
صرافی، مظفر (۱۳۹۸). بازکاوی توسعه‌‌ای از نوع دیگر برای پایداری ایران. برنامه‌‌ریزی و آمایش فضا، ۲۳، ۱۷-۲۹.
صرافی، مظفر و کیومرث ایراندوست (۱۴۰۳). به‌‌سوی نظریه‌‌پردازی ریشه‌‌نگرانه غیررسمی‌‌بودگی و تولید فضای توسعه‌‌ای به گونه‌‌ای دیگر. در کتاب: غیررسمی‌‌بودگی شهری، نگاهی دیگر. سنندج: انتشارات دانشگاه کردستان.
مهندسین مشاور عرصه (۱۳۹۶). طرح ساماندهی سکونتگاه‌‌های غیررسمی تهران با دیدگاه شهرنگر (گزارش مرحله سوم). تهران: شرکت بازآفرینی شهری ایران.
علاءالدینی، پویا، دایشمَن، اووِه و شهریاری، هلن (1390). سکونتگاه‌های غیررسمی در ایران: ارزیابی وضعیت بندرعباس، کرمانشاه و زاهدان. پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران، 1(1)، 35-59.
غمامی، مجید، اطهاری، کمال و خاتم، اعظم (۱۳۸۶). مدیریت یکپارچه و حل مسئله اسکان غیررسمی، شرایط تحقق طرح مجموعه شهری. تهران: نشر شهیدی.
فاطمی عقدا، محمود (۱۴۰۲). کشور با کمبود ۶ میلیون واحد مسکونی روبروست. در: سایت تجارت نیوز، دسترسی ۱۰ آبان ۱۴۰۳ https://tejaratnews.com/
فوکو، میشل (۱۳۹۹). دانش و قدرت (مترجم: محمد ضیمران). تهران: نشر هرمس.
کاستلو، وینسنت فرانسیس (۱۳۸۳). شهرنشینی در خاورمیانه (مترجم: عبدالعلی رضایی و پرویز پیران) (چاپ سوم). تهران: نشر نی.
گرامشی، آنتونیو (۱۳۹۹). برگزیده نوشته‌‌های فرهنگی (مترجمان: احمد شایگان، محمود متحد، حسن مرتضوی، اکبر معصوم بیگی و فیروزه مهاجر). تهران: انتشارات آگاه.
گنجی، مرتضی (۱۴۰۱ ). حاشیه‌‌نشینی (اسکان غیررسمی) در ایران، رویکردها، سیاست‌‌ها و اقدامات. تهران: مرکز پژوهش‌‌های مجلس شورای اسلامی، شماره مسلسل ۱۸۵۴۵.
لوفور، هانری (۱۳۹۱). تولید فضا (مترجم: محمود عبدالله‌‌زاده). تهران: مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران.
میدری، احمد (۱۴۰۳). وزیر کار: درحال حاضر ۳۰ درصد جمعیت زیر خط فقر هستند. در: سایت روزنامه دنیای اقتصاد، دسترسی ۱۰ مهر ۱۴۰۳ https://donya-e-eqtesad.com
میرتاج‌‌الدینی، سید محمد رضا (۱۴۰۲). رئیس فراکسیون راهبردی مجلس: ۵ میلیون واحد مسکونی نیاز کشور است. در: سایت گروه سرمایه‌‌گذاری مسکن به نقل از خبرگزاری مهر در ۲۳ مهرماه، دسترسی ۲۰ آبان ۱۴۰۳
نجاتی، ناصر، صرافی، مظفر و نجف‌زاده، رضا (1400). تبیین نقش قدرت-دانش در برنامه‌ریزی فضایی با تأکید بر قدرت انضباطی و زیست-قدرت. دانش شهرسازی، 5(2)، 133-151.
نوری، محمدجواد و زبردست، اسفندیار (1400). غیررسمی بودگی شهری و ابعاد تبیین‌کننده آن. نامه معماری و شهرسازی، 14(33)، ۲۹-۵.
هاروی دیوید (۱۳۹۳). از حق به شهر تا شهرهای شورشی (مترجمان: خسرو کلانتری و پرویز صداقت). تهران: انتشارات آگاه.
هاروی دیوید (۱۳۹۶). فضاهای امید (مترجم: علیرضا جبار). تهران: نشر نقد افکار
هاروی، دیوید (۱۳۸۷). شهری شدن سرمایه (مترجم: عارف اقوامی مقدم). تهران: انتشارات اختران.
 
AlSayyad, N. (2004). Urban Informality as a “New” Way of Life. in: Ananya Roy and Nezar Alsayyad Eds. Urban Informality: Transnational Perspectives from the Middle East, Latin America and South Asia. Lexington Books. 7-30.
Alvesson, M., & Sandberg, J. (2013). Problematization as a Methodology for Generating Research Questions (Ch.5), in: Constructing Research Questions: Doing Interesting Research (47-70). Sage Publications.
Anguelov, D. (2020). Urban Informality. in: Leitner, H.; Peck, J., and Sheppard, E. (eds.), Urban Studies Inside-Out: Theory, Method, Practice (317-319). Sage: Los Angeles.
Baffoe, G. (2023). Neoliberal urban development and the polarization of urban governance. Cities, 143, 1-5.
Banks, N., Lombard, M., & Mitlin, D. (2020). Urban informality as a site of critical analysis. The journal of development studies, 56(2), 223-238.
Benson, E., Best, S., del Pozo-Vergnes, E., Garside, B., Mohammed, E. Y., Panhuysen, S., ... & Wilson, E. (2014). Informal and Green? The forgotten voice in the transition to a green economy. IIED. London.
Bishop, R., & Phillips, J. W. (2013). The urban problematic. Theory, Culture & Society, 30(7-8), 221-241.
Brenner, N., & Theodore, N. (2005). Neoliberalism and the urban condition. City, 9(1), 101-107.
Burte, H., & Kamath, L. (2023). The structural violence of spatial transformation: urban development and the more-than-neoliberal state in the Global South. City, 27(3-4), 448-463.   
Cities Alliance (2021). Understanding Informality - Towards a Multi-dimensional Analysis of the Concept. Cities Alliance, Brussels.
Department of Economic and Social Affairs (2022). World Population Prospects 2022. United Nations Publications.
Dianati, V. (2021). The Anti-sprawl Policies in Tehran and the Creation of Spatial Injustice: A View From the South. disP-The Planning Review, 57(3), 83-99.
Dovey, K., & King, R. (2011). Forms of informality: Morphology and visibility of informal settlements. Built environment, 37(1), 11-29.
Escobar, A. (2011). Encountering development: The making and unmaking of the Third World (Vol. 1). Princeton University Press.
Farajallah, N., Badran, A., El Baba, J., Choueiri, Y., El Hajj, R., Fawaz, M., & Chalak, A. (2017). The Role of Informal Systems in Urban Sustainability and Resilience; a Review. Issam Fares Institute for Public Policy and International Affairs.
Friedmann, J. (2003). Cities in a global age: critical areas of theory and research. USA: University of Michigan, East Lansing.
Galtung, J. (1969). Violence, peace, and peace research. Journal of peace research, 6(3), 167-191.
Galtung, J. (1990). Cultural violence. Journal of peace research, 27(3), 291-305.
Geyer, H. (2024). Zoning and the ‘Right’City: The Challenges of Zoning in the Global South and Possibilities for Unzoning Informality. International Journal of Urban and Regional Research, 48(5), 877-893.
Global Footprint Network (2022). Iran National Biocapacity Accounts. https://data.footprintnetwork.org/#/ Accessed 2024-11-08
Global Footprint Network (2024). World Trend. https://data.footprintnetwork.org/?_ga=2.109460102.245214642.1732590307-1397572217.1732590307#/countryTrends?cn=5001&type=earth Accessed 2024-11-08
Goel, R. K., & Rehman, F. (2020). What induces firms to subcontract to the informal sector? Evidence from a developing country. Applied Economics Letters, 27(3), 178-187.
Guibrunet, L., & Broto, V. C. (2015). The sustainability of the informal city: An urban metabolism approach. In Proceedings of the 11th International Conference of the European Society for Ecological Economics (ESEE) (30, 1-24).
Habibi, K., Arefi, M., Doostvandi, M., & Ashouri, K. (2022). Reproduction of urban informality in Iran: Its key factors, tools and challenges. Journal of Urban Management, 11(3), 381-391.
Hadipreyitno, I.I. (2013). Poverty. In: Realizing the Right to Development, OHCHR. United Nations Publication.
Hamnett, C. (1994). Social polarisation in global cities: theory and evidence. Urban studies, 31(3), 401-424.
International Labour Organization (2018). Women and men in the informal economy: A statistical picture (third edition). International Labour Office – Geneva.
Kempen, R. (2007). Divided cities in the 21st century: challenging the importance of globalisation. Journal of Housing and the Built Environment, 22, 13-31.
Lang, T., Henn, S., Sgibnev, W., & Ehrlich, K. (2015). Understanding Geographies of Polarization and Peripheralization. Springer Publications.
Leys, C. (1996). The Rise and Fall of Development Theory. Indiana University Press.
Marcuse, P. (1993). What’s so new about divided cities? International journal of urban and regional research, 17, 355-355.
Miraftab, F. (2009). Insurgent planning: Situating radical planning in the global south. Planning theory, 8(1), 32-50.
Moulaert, F., Rodriguez, A., & Swyngedouw, E. (2005). The Globalized City- Economic Restructuring and Social Polarization in European Cities. Oxford University Press.
OXFAM. (2015). Wealth: Having it all and wanting more. Issu Paper. Oxfam International.
Paller, J. W. (2021). Everyday politics and sustainable urban development in the Global South. Area Development and Policy, 6(3), 319-336.
Peck, J., Theodore, N., & Brenner, N. (2009). Neoliberal urbanism: Models, moments, mutations. SAIS Review of International Affairs, 29(1), 49-66.
Pikner, T., Willman, K., & Jokinen, A. (2020). Urban commoning as a vehicle between government institutions and informality: Collective gardening practices in Tampere and Narva. International Journal of Urban and Regional Research, 44(4), 711-729.
Rafieian, M., & Kianfar, A. (2024). Guiding public policy in gray spaces: A meta-study on land ownership conflicts (1987–2022). Cities, 147, 104803.
Raimo, A.D., Lehmann, S., & Melis, A. (2021). Informality through Sustainability. Routledge.
Randolph, G. F., & Storper, M. (2023). Is urbanisation in the Global South fundamentally different? Comparative global urban analysis for the 21st century. Urban Studies, 60(1), 3-25.
Reckford, J., & Aki-Sawyer, Y. (2023). Informal settlements are growing everywhere- Here’s what we do. World Economic Forum. Retrivede from  Informal settlements are growing everywhere — here’s what we do | World Economic Forum. Accessed 2024-11-08.
Rosaldo, M. (2021). Problematizing the “informal sector”: 50 years of critique, clarification, qualification, and more critique. Sociology Compass, 15(9), e12914.
Roy, A. (2005). Urban informality: Toward an epistemology of planning. Journal of the american planning association, 71(2), 147-158.
Roy, A., & AlSayyad, N. (Eds.). (2004). Urban informality: Transnational perspectives from the middle East, latin America, and south Asia. Lexington Books.
Roy, A. (2012). Urban Informality: The Production of Space and Practice of Planning. In The Oxford Handbook of Urban Planning, Edited by Randall Crane & Rachel Weber. Oxford University Press.
Shatkin, G. (2007). Global cities of the South: Emerging perspectives on growth and inequality. Cities, 24(1), 1-15.
Sheppard, E., Sparks, T., & Leitner, H. (2020). World class aspirations, urban informality, and poverty politics: A North–South comparison. Antipode, 52(2), 393-407.
Smith, J. (2016). Imperialism in the Twenty-First Century- Globalization, Super-Exploitation and Capitalism’s Final Crisis. NYU Press, Monthly Review Press.
Soliman, A. (2021). Urban informality: Experiences and urban sustainability transitions in Middle East cities. Springer Nature.
Taylor, P., & Derudder, B. (2003). World city network: a global urban analysis. Routledge.
UN Department of Economic & Social Affairs (2020). Inequality in a Rapid Changing World. UN Publications.
UN Department of Economic & Social Affairs (2021). SDG Indicator- Metadata Goal 11. https://unstats.un.org/sdgs/metadata/ Accessed 2024/10/29.
UN General Assembly (2015). Resolution adopted by the General Assembly on 25 September 2015. UN Publications. P.14
UN Habitat (2010/2011). Bridging the Urban Divide- World Cities Report. United Nations Human Settlements Program.
UN Habitat (2022b) Global Action Plan- Accelerating for Transforming Informal Settlements and Slum by 2030. United Nations Human Settlements Program.
UN Habitat. (2022a). Envisaging the Future of Cities- World Cities Report. United Nations Human Settlements Program.
Vergara-Perucich, F., & Arias-Loyola, M. (2024). Commodification in Urban Planning: Exploring the Habitus of Practitioners in a Neoliberal Context. Social Sciences, 13(1), 22.
World Bank. (2022). Iran Economic Monitor, Managing Economic Uncertainties. World Bank.
World Economic Forum. (2024). What is the informal economy and how many people work in it? Center for the New Economy and Society.
Yang, L. (2017). The relationship between poverty and inequality: Concepts and measurement. Paper for Center for Analysis of Social Exclusion, LSE.
Yiftachel, O. (2009). Theoretical notes ongray cities’: The coming of urban apartheid? Planning theory, 8(1), 88-100.
Zebardast, E. (2006). Marginalization of the urban poor and the expansion of the spontaneous settlements on the Tehran metropolitan fringe. Cities, 23(6), 439-454.
Journal of Architecture and Urban Planning
Volume 17, Issue 46
April 2025
Pages 4-23

Files

Share

How to cite

Statistics