Transformation in the Concept of Dwelling: A Case Study of Morteza Gerd Informal Settlement

Document Type : Original Article

Authors

1 Ph.D. in Urban Planning, School of Architecture and Urban Planning, University of Art, Tehran, Iran

2 Professor, Department of Urban Planning, School of Architecture and Urban Planning, University of Art, Tehran, Iran

3 Professor, Higher Education Planning Department - Higher Education Research and Planning Institute, Tehran, Iran

Abstract

The concept of dwelling is complex and dynamic. Therefore, the existing theories and views on the concept of dwelling, which are often presented in the conditions and structures of formal settlements, do not have the necessary effectiveness in other settlements. Due to the mental and interactive nature of the concept of dwelling, its experience and perception in different residents can be different from the universal and conventional theoretical views in the field of dwelling. Therefore, considering the development of informal settlements and the importance of studying and recognizing them accurately, as a basis for any action in the environment of informal settlements, which are recognized with different characteristics, can be thought-provoking. The purpose of this study is to identify the perception and experience of residents of dwelling and how its meaning and conceptualization in the field of informal settlement and related concepts and by examining the case study of Mortezagerd informal settlement. This research falls into the category of interpretive paradigm and from the epistemological point of view, emphasizes the researcher's action and interaction with the research subject and at least an objective separateness from the research participants. In this research, manifest inductive qualitative content analysis has been used as a research method in order to interpret the textual data obtained from semi-structured in-depth interviews and field observations. The data were analyzed through a systematic process with the aim of classifying concepts up to four levels of abstraction. The selection of participants in this study was purposeful and in line with the development of concepts to achieve saturation. The findings of this study indicate that in informal settlements, the dynamic concept of dwelling and its defining components such as peace, tranquility and security in different stages of dwelling is interpreted differently and its transformation is observed. Once (phase and first stage of residence) through living within large families and a sense of collective belonging and another time (phase and second stage of residence), through intra-group competition and contradiction, promotion of capital and quality of life. In other words, this study, through the interpretation and analysis of the content of residents' perceptions, shows two different and metamorphic stages in the concept of dwelling: First, "meaningfulness of living within large families", and then, the rotation of the concept and "intra-group competition and contradiction" with the aim of promoting capital and occupying space. Also, the development of previous research in order to achieve the concept of dwelling in informal settlements with a focus on Morteza Gerd informal settlement is considered; Concepts that express how to achieve the components of housing in the general sense, such as peace, habitation, construction, nurturing, etc., but in different ways. The novelty of the present article is to show the difference in the meaning of dwelling in formal and informal settlements and to refine the mentioned concept and the defining components of each in different stages of informal settlement.

Keywords

Main Subjects

References

ابراهیم‌زاده، عیسی، وارثی، حمید، و اکبری، محمود (1389). نقش مهاجرت‌های روستایی در اسکان غیر رسمی مطالعه موردی: متروپل اهواز. پژوهش‌های روستایی دانشگاه تهران، 1، 51-58.
احمدی، سارا، و حبیبی، میترا (۱۳۹۸). بازشناسی مفهوم سکونت در سکونتگاه‌های غیر رسمی مبتنی ‌بر تجارب جهانی. صفه، ۸۷، ۵۹- ۸۴.
اسماعیل‌پور، نجما (1389). بررسی وضعیت مسکن در سکونتگاه‌های غیر رسمی و ارائه راهبردهای ساماندهی آنها نمونه موردی: محله حسن‌آباد یزد. مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، 4، 129-145.
امیری، مجتبی، و کمالی، عباس (1394). چالش‌های اقتصادی و اجتماعی اسکان غیر رسمی برای مدیریت شهری. هفت شهر، 37 و 38.
ایراندوست، کیومرث، و صرافی، مظفر (۱۳۸۶). یأس و امید در سکونتگاه‌های غیر رسمی نمونه موردی: شهر کرمانشاه. رفاه اجتماعی، ۲۶، ۲۰۱-۲۲۵.
ایراندوست، کیومرث، و تولایی، روح الله (1391). الگوی مسکن فقرا در سکونتگاه‌های غیر رسمی: نمونه موردی: عباس آباد سنندج. ساخت شهر، 20، ۲-۱۷.
بردلی، هریت (۱۳۸۶). دگرگونی ساختارهای اجتماعی: طبقه و جنسیت (مترجم: محمود متحد). تهران: آگه.
بیات، آصف (۱۳۹۰). زندگی همچون سیاست (مترجم: فاطمه صادقی). کتابخانه الکترونیکی امین.
بیات، آصف (۱۳۹۱). سیاست‌های خیابانی (مترجم: سیداسدااله نبوی چاشمی). تهران: پردیس دانش.
بیرد، ویکتوریا،‌ میرآفتاب، فرانک، و سیلور، کریستوفر (۱۳۹۷). برنامه‌ریزی و تمرکز زدایی: فضاهای متعارض برای اقدام جمعی در جهان جنوب. تهران: آگه.
پرلمن، جانیس (۱۳۹۷). فاولا چهاردهه زندگی بیمناک در سکونتگاه‌های ریودوژانیرو (مترجم: کیومرث ایراندوست و گلایول مکرونی). کردستان: انتشارات دانشگاه کردستان.
پیران، پرویز (۱۳۶۶). شهرنشینی شتابان و ناهمگون: مسکن نابهنجار. اطلاعات سیاسی-اقتصادی، ۵، ۵۴- ۵۶.
پیران، پرویز (۱۳۷۲). طرح ساماندهی تپه مردآباد کرج (زور آباد). تهران:‌ انتشارات بنیاد مسکن انقلاب اسلامی.
پیران، پرویز (۱۳۷۴). آلونک‌نشینی در ایران. ماهنامه سیاسی-اقتصادی، ۹۵ و ۹۶، ۱۲۵- ۱۲۹.
پیران، پرویز (۱۳۷۹). فقرزایی در سکونت‌گاه‌های غیر رسمی شیرآباد زاهدان. تهران: برنامه عمران ملل‌متحد.
حاتمی‌نژاد، حسین، سیف‌الدینی، فرانک، و میره، محمد (1385). بررسی شاخص‌های مسکن غیر رسمی در ایران نمونه موردی: محله شیخ‌آباد قم. پژوهش‌های جغرافیایی، 58، 129-145.
حائری‌مازندرانی، محمدرضا (۱۳۸۸). خانه، فرهنگ، طبیعت. تهران: انتشارات مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری.
حبیبی، سیدمحسن، پورمحمدرضا، نوید، عرفانی، جواد، و حمیده، سارا (۱۳۹۱). مقایسه تطبیقی شکل‌گیری و تکوین فضاهای عمومی در شهرهای حومه‌ای جنوب تهران (مطالعه موردی: ورامین، قرچک، اسلام‌شهر). صفه، ۵۶، ۱۰۱- ۱۱۹.
حبیبی، میترا، و گرامی، نیلوفر (۱۳۹۷). چگونگی استفاده از فضاهای شهری در  سکونتگاه‌های  غیر رسمی موردپژوهی: جداره شرقی بزرگراه چمران تهران. پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، ۳۲، ۱۶۳- ۱۷۴.
خراسانی‌مقدم، صبا، مظفر، فرهنگ، و حسینی، سید باقر (1397). شاخص‌های سرمایه اجتماعی مؤثر بر رضایتمندی ساکنین سکونتگاه‌های غیررسمی. مدیریت سرمایه اجتماعی، 2، 233- 261.
راپاپورت، آموس (۱۳۶۶).  منشأ فرهنگی مجتمع‌های زیستی (مترجم: راضیه رضازاده). تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه علم وصنعت.
راپاپورت، آموس (۱۳۸۴). معنی محیط ساخته‌شده: رویکردی در ارتباط غیرکلامی (مترجم: فرح حبیب). تهران: انتشارات پردازش و برنامه‌ریزی شهری.
راپاپورت، آموس (۱۳۸۵). خاستگاه فرهنگی معماری (مترجم:  صدف آل رسول). تهران: انتشارات فرهنگستان هنر.
راپاپورت، آموس (۱۳۸۸). انسان‌شناسی مسکن (مترجم:خسرو افضلیان). تهران: انتشارات حرفه هنرمند.
زیاری، کرامت‌اله، و نوذری، آذردخت (1387). ساماندهی و توانمندسازی اسکان غیر رسمی شهر اهواز. پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 68، 21-36.
 زیمل ، گئورگ ( 1372). کلانشهر و حیات ذهنی (مترجم: یوسف علی اباذری). نامه علوم اجتماعی، ۶، ۵۳-۶۶.
شار، ادم (۱۳۸۹). کلبه هایدگر (مترجم: ایرج قانونی). تهران: ثالث.
شولتز، نوربرگ (۱۳۸۱). مفهوم سکونت: به سوی معماری تمثیلی (مترجم: محمود امیر یاراحمدی). تهران: آگه.
شولتز، نوربرگ (۱۳۸۲). گزینه‌ای از معماری: معنا و مکان (مترجم: ویدا نوروز برازجانی). تهران: جان و جهان.
شولتز، نوربرگ (۱۳۸۷). معماری: حضور، زبان و مکان (مترجم: علیرضا سید احمدیان). تهران: نیلوفر.
شیخی، محمد ، امینی، سعیده، و نظامی، آناهیتا (۱۳۹۴). مطالعه تطبیقی حس‌تعلق مکانی در سکونتگاه‌های رسمی و غیر رسمی مورد مطالعه: شهر جدید پرند و نسیم‌شهر. علوم اجتماعی، ۶۹، ۴۵- ۷۴.
صرافی، مظفر (1381). به‌سوی نظریه‌ای برای ساماندهی اسکان غیر رسمی از حاشیه‌نشینی تا متن شهرنشینی. هفت شهر، 8، ۵-۱۱.
صرافی، مظفر (۱۳۸۷). ساماندهی سکونتگاه‌های غیر رسمی کشور در پرتو حکمروایی خوب شهری. هفت شهر، ۲۳ و ۲۴، ۴- ۱۴.
فراستخواه، مقصود (۱۳۹۵). تحولات نوپدید در فرهنگ دانشگاه و فضای کلاس و تأثیر آن بر تدریس؛ تأملی در نسل‌های پنچ گانۀ دانشجو و استاد. تدریس‌پژوهی، ۴، ۱-۲۲.
فراستخواه، مقصود (1395). روش تحقیق کیفی در علوم اجتماعی با تأکید بر گراندد تئوری. تهران: آگاه.
فراستخواه، مقصود (1399). ذهن و همه چیز؛ طرح  واره‌هایی برای زیستن. تهران: کرگدن.
فراستخواه، مقصود (1400). ما ایرانیان؛ زمینه کافی تاریخی و اجتماعی خلقیات ایرانی. تهران: نی.
قرخلو، مهدی، و عابدینی، اصغر (1387). اسکان غیر رسمی و راهبردهای ساماندهی سکونتگاه‌های نامتعارف با تأکید بر بخش مسکن در ایران، جغرافیا و برنامه‌ریزی. 25، ۱۴۹-۱۷۶.
کلنر، هانسفرید، برگر، بریجیت، و برگر، پیتر (1381). ذهن بی‌خانمان ؛ نوسازی و آگاهی (مترجم: محمد ساوجی). تهران: نی.
مدنی‌پور، علی (۱۳۸۱). تهران: ظهور یک کلانشهر. تهران: پردازش و برنامه‌ریزی شهری.
مهندسان مشاور آباد گستر تخت سلیمان (۱۳۹۶). بازنگری طرح هادی روستای مرتضی‌گرد. بنیاد مسکن انقلاب اسلامی.
موسوی، میرنجف، نظری ولاشانی، پریسا، و کاظمی‌زاد، شمس‌اله (1389). تحلیلی بر شاخص‌های کمی و کیفی مسکن در سکونتگاه‌های غیر رسمی مطالعه موردی: محله شهرک قائم شهر قم. آمایش محیط، 11، ۶۴-۸۴.
هرائینی، مصطفی، و انبارلو، مسعود (۱۳۹۵). مروری بر اسکان غیر رسمی و  شاخص‌های آن،  چالش‌ها و راهکارها مطالعه موردی: محله مرتضی گرد تهران. همایش بین‌المللی اقتصاد شهری.
 
AGA KHAN (2005). AL - Azhar Park, Cairo and the Revitalization of Darbal-Ahmar. Project brief.
Alsayyad, N. (1993). Squatting and Culture: A Comparative Analysis of Informal Developments in Latin America and the Middle East. Journal of Habitat International, 17, 33-44.
Alsayyad, N. (2004). Urban Informality as a “New” Way of Life. New York: Lexington Books.
Bachelard, G. (1994). The Poetics of Space. Boston: Beacon Press.
Bari, A. (2016). Understanding Urban Informality: Everyday life in informal urban settlements in Pakistan, A thesis submitted for the degree of Doctor of Philosophy in the School of Geography. Politics and Sociology, Newcastle University.
Bayat, A. (2000). From Dangerous Classes to Quiet Rebels: Politics of the Urban Subaltern in the Global South. Journal of International Sociology, 3, 539- 560.
Bayat, A. (2007). Radical Religion and the Habitus of the Dispossessed: Does Islamic Militancy Have an Urban Ecology. International Journal of Urban and Regional Research, 31, 579–590.
Benjamin, S. (2008). Occupancy Urbanism: Radicalizing Politics and Economy Beyond Policy and Programs. International Journal of Urban and Regional Research, 31, 719–729.
Coolen, H. & Ozaki, R. (2004). Culture, Lifestyle and the Meaning of a Dwelling. Netherlands: Delft University of Technology.
Corbin, J. & Strauss, A. (2014). Basics of Qualitative Research: Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory. California: Sage Publication.
Davis, M. (2006). Planet of Slums. New York: Verso.
De soto, H. (1989). The Other Path: The Invisible Revolution in the Third World. New York: Harper & Row.
De Soto, H. (2000). The Mystery of Capital: Why Capitalism Triumphs in the West and Fails Everywhere Else. New York: Basic Books.
Dovey, K., Oostrum, M., Chatterjee, I., & Shafique, T. (2020). Towards a morphogenesis of informal settlements. Habitat International, 104, 1-14.
Drisko, J. & Maschi, T. (2016). Content Analysis. New York: Oxford University Press.
 Drivdal, L. (2016). Community Leadership in Urban Informal Neighbourhoods: Micro-Politics and Micro-Administration in Informal Settlements in Cape Town. Urban Forum, 27, 275-295.
Gilbert, A. (2007). The Return of the Slum: Does Language Matter? International Journal of Urban and Regional Research, 31, 697-713.
Gilbert, A. (2014). Free housing for the poor: An effective way to address poverty? Habitat International, 41, 253-261.
Guillermo A., & Santos, C. (2011). Informal settlements need and environmental conservation in Mexico City: An unsolved challenge for land use Policy. Land use policy, 24 (8), 662-649.
Harris, J., & Little, S. (2019). Mapping Hope: How Do Vulnerable Youth Locate Hope in Informal Settlements? Urban Forum. 30, 289–306.
Heidegger, M. (1971). Poetry, Language, Thought. Trans, Albert Hofstadter. New York: Harper & Row.
Huchzermeyer, M. (2009). Enumeration as a Grassroot Tool towards Security Tenure in Slums: Insights from Kisumu, Kenya. Urban Forum, 20, 292-271.
Ishtiyaq, M. & Kumar, S. (2011). Typology of Informal Settlement and Distributio of Slums in the NCT, Delhi. Journal of Contemporary India Studies: Space and Society, 3, 20-33.
Kellet. P., & Moore, J. (2003). Routes to home: homelessness and home-making in contrasting societies. Habitat International, 27, 123-141.
Khalil, A., El-Aal, A., Quintero, N., Aayash, H., El-Wahab, M., Ibrahim, M., & Marei, K. (2016). Improving Living Conditions in Informal Settlements, The case of El-Arab, Hurghada. Environmental sciences, 34, 13- 24.
Kit, O., Lüdeke, M., & Reckien, D. (2016). Texture-based identification of urban slums in Hyderabad, India using remote sensing data. Applied Geography, 32 (2), 660-667.
Lombard, M. (2014). Constructing ordinary places: Place-making in urban informal settlements in Mexico. Progress in Planning, 94, 1-53.
Meesters, J. (2009). The meaning of activities in the dwelling and residential environment. Netherlands: IOS Press under the imprint Delft University Press.
Neuwirth, R. (2010). Shadow Cities; A Billion Squatters, a New Urban World. New York: Routledge.
Pallasma, J. (1996) The eyes of the skin: Architecture and the senses. England: Wiley Academy.
Pallasmaa, J. (1992). Identity, Intimacy and Domicile: Notes on the phenomenology of home. Norway: Symposium at the University of Trondheim.
Pallasmaa, J. (2011). Space, Place and Atmosphere: Peripheral Perception in Existential Experience. Ghost 13 International Architecture Conference, Nova Scotia, Canada.
Perlman, J. E. (2004). Marginality: From Myth to Reality in the Favelas of Rio de Janeiro. United Kingdom: Oxford University Press.
Relph, E. (1976). On the Identity of Places, Place and Placelessness. London: Pion.
Roy, A., & AlSayyad, N. (2004). Urban Informality: Transnational Perspectives from the Middle East, Latin America, and South Asia. Lanham MD: Lexington Books.
Roy, A. (2012). Urban Informality: The Production of Space and Practice of Planning. United Kingdom: Oxford University Press.
Schwandt, T. (2007). Analyzing Qualitative Data, the Sage Dictionary of Qualitative Inquiry. New York: Sage Publication.
Simone, A. (2004). People as Infrastructure: Intersecting Fragments in Johannesburg. Journal of Public Culture, 16, 407– 29.
Strauss, A. & Corbin, J. (2015). Basics of Qualitative Research. Thousand Oaks, CA: Sage.
UN- HABITAT (2003). The Challenge of Slums - Global Report on Human Settlements. London & Sterling: UN-HABITAT - Earthscan Publications Ltd.
UN- HABITAT (2016). HABITAT in – Informal Settlements, Global Report on Human Settlements. London & Sterling: UN-HABITAT - Earthscan Publications Ltd.
Vertigans, S., & Gibson, N. (2019). Resilience and social cohesion through the lens of residents in a Kenyan informal settlement. Community Development Journal, 55, 624-644.
Vivier, E., & Sanchez-Betancourt, D. (2020). Community leaders as intermediaries: How everyday practices create and sustain leadership in five informal settlements in Cape Town. Leadership, 0 (0), 1-19.
Westaway, M. S. (2016). A Longitudinal Investigation of Satisfaction with Personal and Environmental Quality of Life in an Informal South African Housing settlement, Doornkop, Soweto. Habitat International, 30, 175-189.
Wolford, R. (2008). Wandering in Dwelling. A thesis submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of PhD in Architectural Theory. Washington State University
Journal of Architecture and Urban Planning
Volume 15, Issue 39
June 2023
Pages 5-28

Files

Share

How to cite

Statistics