واکاوی اثرپذیری روند تحولات ساخت مسکن در مناطق مختلف شهر تهران از ضوابط و مقررات برنامه‌های توسعه شهری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر دکتری برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، دانشکده شهرسازی، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، ایران

2 کارشناس ارشد برنامه‌ریزی شهری، گروه برنامه‌ریزی و طراحی شهری و منطقه‌ای، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

3 استادیار گروه برنامه‌ریزی و طراحی شهری و منطقه‌ای، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

برنامه‌های توسعه شهری یکی از اصلی‌ترین تمهیدات نهادهای عمومی برای برنامه‌ریزی و سیاستگذاری در حوزه مسکن در مقیاس محلی است که آنان را قادر می‌سازد از طریق اجرا و نظارت بر ضوابط و مقررات پیش‌بینی شده، هدف‌گذاری در حوزه مسکن را محقق نمایند. پژوهش پیش رو با فرض آن ‌که ضوابط و مقررات طرح جامع و تفصیلی شهر تهران ملاک عمل شهرداری در صدور پروانه‌های احداث ساختمان‌های مسکونی بوده‌، درصدد مطالعه‌ اثرپذیری روند ساخت مسکن در شهر تهران از آن‌ها برآمده است. روش پژوهش در چارچوب روش‌های کمی و بر مبنای مطالعات «سنجش اثر» قرار دارد که از طریق مقایسه مقادیر دو دسته از شاخص‌های ساخت مسکن و توزیع آن (گروه A) و ویژگی‌های فیزیکی مسکن آن (گروه B) به مطالعه‌ روند تغییرات آن‌ها هم در بعد زمان (دوره قبل از ۱۳۸۵ تا۱۳۹۰ و بعد از ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۷) و هم در بعد مکان (توزیع مکانی در میان مناطق) می‌پردازد. یافته‌ها نشان می‌دهد دوره بعد از اجرای طرح تفصیلی که مقارن با کاهش ساخت مسکن است، ضمن کاهش ریزدانگی قطعات مسکونی، با افزایش متوسط مساحت واحدهای ساخته شده در همه مناطق و کاهش تامین تنوع مساحت مسکن و نیز افزایش سهم زیربنای غیرمفید همراه بوده‌است. از این رو می‌توان نتیجه گرفت ضوابط و مقررات این برنامه‌ها در هدایت ساخت‌وسازها به نفع تامین مسکن توان‌پذیرتر و تنظیم شکل و نوع ساخت‌وسازها برای واحدهای مسکونی ارزان‌تر در مناطق مختلف شهر تهران ناکام بوده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات