پراکنده‌رویی پدیده‌ای است که در نیمه دوم قرن بیستم شکل گرفته و امروزه به‌عنوان یکی از موضوعات محوری در بسیاری از کشورها مطرح است. پراکنده‌رویی پیامدهای مثبت و منفی فراوانی را به‌همراه داشته است و می‌توان گفت که با توجه به ساختارهای گوناگون و ویژگی‌های متفاوت جغرافیایی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و جز اینها، دلایل پراکنده‌رویی از شهری به شهر دیگر متفاوت است. ارومیه از شهرهایی است که در سال‌های اخیر با سرعتی شتابان گسترش یافته است. به‌منظور بررسی میزان پراکنده‌رویی در ارومیه، پس از مروری بر متون نظری و تجربی مرتبط، بر اساس تلفیقی از نظریات اوینگ و دیگران (2002)، تورنس (2008) و فرنکل و اشکنازی (2007)، با استفاده از 19 متغیر نشانگر پراکنده‌رویی و انجام تحلیل عاملی در 30 ناحیه ارومیه، در نهایت این شش عامل، که پراکنده‌رویی را در این شهر تبیین می‌کنند، معرفی شده‌اند: اختلاط کاربری، تراکم، بی‌قاعدگی نواحی ساخته‌شده، مرکزیت، دسترسی، و فضای فعالیت. مقایسه پراکنده‌رویی با روند گسترش کالبدی ارومیه در سال‌های مختلف، نشان می‌دهد نواحی‌ای که در دوران آغازین شکل‌گیری شهر به‌وجود آمده‌اند، پایین‌ترین میزان پراکنده‌رویی را دارند؛ و با هرچه نزدیک‌تر شدن به نواحی ساخته‌شده در سال‌های اخیر، می‌توان دید که عمدتاً روند گسترش شهر به سمت پراکنده‌رویی بیشتری میل می‌کند. همچنین بررسی ساختار تک‌مرکزی ـ شعاعی ارومیه و مقایسه آن با پدیده پراکنده‌رویی، مشخص می‌سازد که گسستگی ایجادشده در ساختار فضایی ارومیه باعث شده است که عمدتاً در نواحی خارج از ساختار شهر پراکنده‌روییِ زیادی مشاهده شود.
زبردست, اسفندیار و شادزاویه, هادی . (1390). شناسایی عوامل مؤثر بر پراکنده رویی شهری و ارتباط آن با ساختار فضایی شهر (نمونه مورد مطالعه: شهر ارومیه). نامه معماری و شهرسازی, 4(7), 89-112. doi: 10.30480/aup.2012.165
MLA
زبردست, اسفندیار , و شادزاویه, هادی . "شناسایی عوامل مؤثر بر پراکنده رویی شهری و ارتباط آن با ساختار فضایی شهر (نمونه مورد مطالعه: شهر ارومیه)", نامه معماری و شهرسازی, 4, 7, 1390, 89-112. doi: 10.30480/aup.2012.165
HARVARD
زبردست, اسفندیار, شادزاویه, هادی. (1390). 'شناسایی عوامل مؤثر بر پراکنده رویی شهری و ارتباط آن با ساختار فضایی شهر (نمونه مورد مطالعه: شهر ارومیه)', نامه معماری و شهرسازی, 4(7), pp. 89-112. doi: 10.30480/aup.2012.165
CHICAGO
اسفندیار زبردست و هادی شادزاویه, "شناسایی عوامل مؤثر بر پراکنده رویی شهری و ارتباط آن با ساختار فضایی شهر (نمونه مورد مطالعه: شهر ارومیه)," نامه معماری و شهرسازی, 4 7 (1390): 89-112, doi: 10.30480/aup.2012.165
VANCOUVER
زبردست, اسفندیار, شادزاویه, هادی. شناسایی عوامل مؤثر بر پراکنده رویی شهری و ارتباط آن با ساختار فضایی شهر (نمونه مورد مطالعه: شهر ارومیه). نامه معماری و شهرسازی, 1390; 4(7): 89-112. doi: 10.30480/aup.2012.165
)