پیشنهاد مدلی برای ترسیم گره در تزیینات وابسته به معماری اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان

2 استادیار، دانشکده معماری، دانشگاه یزد

3 استادیار، دانشکده حفاظت و مرمت، دانشگاه هنر اصفهان

4 دانشجوی دکتری مرمت و احیاء بناها و بافت های تاریخی، دانشکده حفاظت و مرمت، دانشگاه هنر اصفهان

چکیده

یکی از مصداق‌های تزئینات، گره است. ترسیم گره‌ها معمولاً در نزد پژوهشگران هنر اسلامی امری مورد توجه بوده است. در این پژوهش به معرفی مهم‌ترین روش‌های موجود رسم گره مثل روش شبکه‌های زیرساختی شعاعی و شبکه‌های زیرساختی «هانکین» و تحلیل مقایسه‌ای هر یک در جهت بیان مزایا و معایب و سپس تبیین روشی جدید برای ترسیم گره پرداخته می‌شود. روش پیشنهادی این پژوهش بر حسب تعریف پارامترهای مستقیم مثل تعداد اضلاع شمسة گره و طول دهانه مورد نظر بیان می‌گردد. در این روش، مشکلات و سختی روش هانکین مثل محاسبات شبکه‌های چندضلعی، نوع آنها و زاویه برخورد و در بعضی موارد نامنتظم شدن، مرتفع خواهد شد. با توجه به آنکه احتمال آسیب به اطراف یک نقش هندسی نسبت به مرکزش بیشتر است، در زمان مرمت با رسم نقوش از مرکز و تعریف خطوط نقش به گونة پارامتریک بر اساس طول دهانة مرکزی، می‌توان از مرکز، سایر قسمت‌های نقش را نیز ترسیم نمود که این امر در روش پیشنهادی ارائه شده در این پژوهش با تعیین تعداد اضلاع و طول دهانة مورد نظر امکان‌پذیر می‌شود. در واقع سعی خواهد شد با امکانات رایانه‌ای (برنامه‌نویسی)، روش‌های ترسیم نقوش هندسی معماری اسلامی ارتقا داده شوند، بدین معنا که با دانستن دو پارامتر تعداد اضلاع نقش مرکزی (مثلاً شمسه) و طول دهانة گره مورد نظر به‌راحتی بتوان آن را ترسیم کرد.

کلیدواژه‌ها